Post-Evangelische Perikelen

Ik wil teveel...

Ken je dat? Je wilt teveel. Ik wil teveel.

 

Ik vind het bijvoorbeeld heerlijk om voor mijn echte werk jong en oud mee te nemen in die mooie verhalen uit de Bijbel. Gisteravond nog in de Hervormde kerk van Wijngaarden. Om nieuwe creatieve ideeën voor onze site Creatief Kinderwerk te bedenken, zodat kinderwerkers, leerkrachten en ouders op hun manier kinderen hierin mee kunnen nemen. Volgende maand hoop ik een nieuwe lesmethode Bijbel Adventure te lanceren voor scholen en kerken, omdat ik geloof in degelijk, praktisch, maar vooral ook leuk Bijbelonderwijs. Dit is mijn passie.

 

Tegelijkertijd ben ik mij zo bewust van die hele grote, openstaande achterdeur van de kerk in ons land.

 

Van evangelisch tot reformatorisch,

wij lijken wel een vergiet.

We lekken mensen.

Het zijn er duizenden,

misschien wel tienduizenden.

Wie zal ze tellen?

Wie neemt de moeite om te tellen?

 

Hopelijk komen veel van deze voormalige kerkbezoekers goed terecht. Maar ik weet dat dit niet voor iedereen geldt.

 

Een beetje leger laat zijn gewonden niet op het slagveld achter.

 

De kerk voelt soms als een rijdende trein.

Altijd maar vooruit, op naar de volgende zondag.

Weinig oog voor degenen die van de trein vallen, springen of geduwd worden.

Velen schudden het stof van zich af.

Maar wie ontfermt zich om degenen die naast het spoor blijven liggen?

Verdwaasd, verwond, beschadigd…

 

Mensen met vragen, angsten, geloofstwijfel, knellende geloofsbrillen, die zich misschien aan het vlijmscherpe van het Bijbelse gelijk gesneden hebben. En nu dan? Hoe verder? Kan je wel verder?

 

Deze mensen raken mij. Wat kan ik doen?

 

Verhalen…

 

Ik geloof in de kracht van verhalen. Even geen dogma’s die in de extreme situaties onderwerping of buitensluiting eisen. Geen preken van ‘Kijk, zo zit het…’ Maar verhalen met haakjes, waarin je even mee kunt reizen, waar je even je eigen verhaal aan op kunt hangen. Vandaar ook mijn verhalen deze afgelopen maand.

 

Kwetsbaarheid…

 

Ik geloof in de kracht van kwetsbaarheid. Even niet handelen vanuit de overtuiging van je eigen overtuiging met als doel om de ander te overtuigen. Maar vanuit kwetsbaarheid, omdat dit misschien wel de enige deur is, waarop je op een veilige manier dichtbij mag komen.

 

Kwetsbaarheid voelt kwetsbaar. Wat mij betreft, was mijn kwetsbaarheid in mijn verhalen deze maand een bewuste keuze om hierin te oefenen. Zeker niet altijd gemakkelijk en soms voelde het wel heel kwetsbaar.

 

Spelen…

 

Ik geloof in de kracht van spelen. Mensen die mij kennen, weten dat ik van spelen houd.

 

Ik speel met poppen.

Ik speel met mijn publiek.

Ik speel met woorden en verhalen.

Ik speel met vormen.

 

Spelen met vormen…

 

Vormen zijn wat mij betreft niet heilig.

Maar ze moeten wel veilig zijn,

misschien wel heel veilig…

 

Niet zozeer voor de predikanten en voorgangers die zich hierdoor bedreigd voelen en al snel de kaart van ‘onbijbels’ trekken.

Nee, niet voor hen. Zij redden zich wel…

 

Het moet juist veilig zijn voor hen,

voor wie deze vormen bedoeld zijn.

Die duizenden, die nooit meer op die rijdende trein zullen springen.

Hoeveel Bijbelse, Joodse feesten je ook op die trein wilt vieren.

Voor hen moeten de vormen veilig zijn.

 

In de traditionele kerk drinken wij koffie uit die kleine, witte bekertjes.

In de evangelische clubs drink je koffie uit een 'paper cup'.

Thuis drinken we koffie uit die grote mugs.

Als het moet, zou je koffie uit een emmer, een bierglas, een gieter kunnen drinken.

Of kunnen slurpen van een bord.

 

Het gaat niet om de vorm. Het gaat om de koffie.

Het gaat om wat er in die vorm gebeurt.

 

Even geen overtuigende waarheid, maar een ontmoeting.

Een ontmoeting van hart tot hart met de ander,

maar hopelijk nog belangrijker:

 

Een ontmoeting van die Goede Herder met zijn geliefde kind.

 

Omdat die Herder er niet alleen maar voor zijn schaapjes op de trein wilt zijn. Maar evenzeer voor die schapen, die van de trein zijn gesprongen of gevallen. Niet om hen weer die trein in te slepen of te lokken. Maar om te zorgen dat het goed met hen gaat. Dat is het hart van de herder.

 

Ik geloof dat wij vele, totaal vernieuwde vormen nodig zullen hebben om iets goeds te kunnen betekenen voor die mensen die hier behoefte aan hebben. Om vormen te creëren, met als voornamelijk doel om opzij te stappen en die ontmoeting met de Herder en zijn mensen te kunnen faciliteren.

 

Vormen die niet heilig zijn.

Vormen die misschien bevreemdend zijn voor mensen in de kerk.

Vormen die zeker vragen op zullen roepen.

Vormen die vooral heel veilig zullen voelen voor de ander.

 

Misschien zelfs de vorm van een Keltische cirkel in de natuur met een groot vuur, gericht op de vier windstreken en een mooi doordacht ritueel gelinkt aan een Bijbelverhaal…

Afgelopen week heb ik hier een proefballon over opgelaten met mijn vijf verhalen over de herfstequinox. Kijkend of en hoe dit zal landen.

 

Gisteren in de zee, zwemmend met mijn ‘ongelovige’ vrienden, bleken zij ook mee te lezen.

 

“Matthijs, mogen wij feedback geven? Je wilt teveel. Veel van je christelijke lezers trekken dit niet. Je kunt niet iedereen redden!”

 

Ze hebben gelijk:

 

Ik wil teveel.

Veel van mijn christelijke lezers trekken dit niet en schieten in een kramp.

Ik kan niet iedereen redden.

…maar ik zou het wel heel graag willen!

 

Tegelijkertijd is daar de Zee,

De Zee die nog steeds roept:

“Kom en speel in Mij.”

 

Het is weer tijd om even de luwte op te zoeken.

 

Dus bedankt voor al jullie reacties: het enthousiasme, de kritische vragen, het ‘boegeroep’, het meedenken, de noodrem, de medereizigers, de ‘on-Bijbelse kaart’, de ‘Dank je wel’, de ‘Dit kan nooit Gods wil zijn’, de ‘Wanneer beginnen wij?’

 

Het is een hele symfonie geweest…

 

Nu is het weer even tijd voor mijn andere passie:

 

Kinderen meenemen in die prachtige verhalen.

Spelen met poppen, verhalen en mijn publiek.

 

Kinderwerkers, leerkrachten en ouders helpen in hun passie:

Degelijk, praktisch en leuke onderwijs.

Natuurlijk gegoten in creatieve ‘vormen’.

Want wij blijven spelen…

Ook met vormen.

 

Tot over een tijdje…

Deel 5 - Een herfst-equinox viering in een vrijplaats met een Keltisch karakter

Stel je voor... een vrijplaats met Keltische invloeden, ergens in een grote tuin in Nederland. Een groep mensen, van jong tot oud, is van heinde en ver gekomen om samen de herfstequinox te vieren. Ze staan stil bij de balans tussen dag en nacht, het ritme van de seizoenen en de verbinding met God, de Schepper.  

In het midden van de tuin brandt een grote vuurkorf, beheerd door de vuurbewaarder, die over het vuur waakt - een symbool van de allesdoordringende aanwezigheid van Hem, die het Licht is. 

Iedereen is warm aangekleed. Terwijl de volwassenen elkaar begroeten, spelen de kinderen in de buurt. Het meegebrachte eten en drinken wordt op tafels uitgestald. Iedereen weet dat er na de viering gezamenlijk gegeten, gelachen en gedeeld zal worden.  

Het thema van de viering is ‘Herfstequinox - Stilstaan bij balans’. Om op een speelse manier met dit thema bezig te zijn, is er een lage slackline tussen twee bomen gespannen, waar kinderen onder begeleiding op proberen te balanceren. 

Er is geen microfoon, geen muziekinstrumenten en er wordt niet gezongen of gepreekt. Maar wat gebeurt er wel? 

Als iedereen er is, verzamelen ze zich, jong en oud, in een grote cirkel rondom de vuurkorf. Deze cirkel, het eeuwenoude symbool van God, zonder begin en zonder einde, herinnert hen eraan dat hun leven deel uitmaakt van een grotere cyclus van schepping en wedergeboorte. Vanuit een openingsgebed wijden ze de cirkel en zichzelf toe aan de Drie-in-Een. 

Hierna richten ze zich, als cirkel, zegenend op de vier windstreken - Noord, Oost, Zuid en West - elk met hun eigen symbolische betekenis. 

Na de opening gaat de groep op avontuur. Op reis langs elk van de vier windstreken, te beginnen met het Noorden. 

Vanuit de cirkel loopt de groep naar het Noorden. Hier staat een verteller bij een houten stok die deze windstreek aangeeft. Zij vertelt dat het Noorden symbool staat voor de verbinding met de natuur. Hierna geeft ze iedereen een steen en vraagt hen om deze in hun hand vast te houden. 

Verteller: 

“Een steen symboliseert de soliditeit en kracht van de aarde. Vandaag staan wij stil bij een van de eerste Bijbelverhalen over het leven van Jezus. Net nadat Jezus zich in de rivier de Jordaan heeft laten dopen, wordt Hij door de Geest de woestijn in geblazen, de leegte in. Hier vast Hij. Veertig dagen eet Hij niet. Dan komt de Grote Verleider met zijn eerste verleiding: ‘Maak van deze steen een brood. Dan heb je genoeg te eten voor jezelf en voor de armen om je heen.’ 

Jezus wordt gevraagd om de natuur te gebruiken voor Zijn eigen voordeel. De steen zou dan niet langer zijn zoals hij bedoeld is - een steen - maar getransformeerd worden tot een product voor menselijk gebruik. ‘Maak van de natuur een product, zodat de mens hiervan beter wordt.’ 

Wat een verleiding… Maar Jezus weigert. De natuur is Zijn schepping, en Hij verandert deze niet in iets anders voor eigen gewin. Hij blijft in volledige balans met de schepping. 

Noodgedwongen of uit gemakzucht doen wij dit wel. Wij transformeren de natuur tot een product voor ons eigen welzijn. Maar tegelijkertijd voelen wij dat verlangen, dat diepe verlangen om in balans en harmonie met de natuur te leven. Om in verbinding met haar te staan. Maar hoe?" 

Opdracht:  

Houd de steen in stilte vast. Wees je bewust van de momenten waarop wij de natuur omvormen tot een product. Tegelijkertijd hoor je haar roep: 'Leef in harmonie met mij. Leef in verbinding met mij.' 

Laten we stil zijn… 

Leg de steen in het Noorden neer als symbool van jouw verlangen om deze roep van de natuur te beantwoorden. 

Gebed:  

“God, Schepper van hemel en aarde, leer ons in harmonie met de natuur te leven. Help ons haar niet slechts te zien als een product voor ons welzijn, maar om in balans te leven met Uw schepping. Mogen wij onze plaats vinden in Uw wereld, niet als uitbuiters, maar als beschermers.” 

We vervolgen onze reis langs de vier windstreken en reflecteren bij elke richting op een les uit het Bijbelverhaal van de verzoeking van Jezus in de woestijn. 

• Oosten: Hier staan we stil bij onze verbinding met de ander. Het touw met knopen symboliseert hoe onze relaties gespannen kunnen zijn, maar ook hoe we deze kunnen herstellen. We bidden voor balans in onze relaties, zodat we in harmonie met anderen kunnen leven. 

• Zuiden: Hier reflecteren we op onze verbinding met onszelf. Het herfstblad herinnert ons aan onze kwetsbaarheid en de seizoenen van ons leven. We bidden voor de moed om onszelf te accepteren, met al onze schaduwkanten, en in balans te leven met ons eigen verleden. 

• Westen: Hier ontmoeten we de Schepper. De veer staat symbool voor Gods liefdevolle aanwezigheid die ons zacht aanraakt. We bidden voor trouw aan onze verbinding met God, zelfs in tijden van duisternis. 

Tot slot keren we terug naar het midden van de cirkel, waar we in stilte reflecteren op de balans die de herfstequinox ons leert. Samen delen we een maaltijd, lachen en vieren we de diepe verbinding met de natuur, elkaar, onszelf en God. 

🙏✨  " God van leven en schepping, help ons in balans te leven met de natuur, elkaar, onszelf en met U. Geef ons de moed om het oude los te laten en het nieuwe te omarmen.” 

#KeltischChristendom #Herfstequinox #Balans #WielVanHetJaar #ChristelijkLeven #NatuurEnSchepping 

Deel 4 - Het verhaal van Eion, de Schotse visser aan de kust van Lewis

Ooit, vele honderden jaren geleden, leefde er een visser op het Schotse eiland Lewis, een eenvoudige man genaamd Eoin. Hij leefde dicht bij de kust, in een klein stenen huisje waar de geur van zee en turf altijd in de lucht hing. Eoin was een gelovig man. Als Keltische christen leefde hij diep verbonden met de natuur, de seizoenen, en het ritme van het leven dat hem omringde. 

Op een dag, tegen het einde van september, zat Eoin op een rots bij de zee. Het was de dag van de herfstequinox, de dag waarop dag en nacht even lang zijn, een moment van perfecte balans in het jaar. Terwijl hij de zon in het oosten zag opkomen, precies boven de horizon, ervoer hij het verlangen om stil te staan bij de balans in zijn leven.  

Eoin begon, zoals hij altijd deed, met zijn verbinding met de natuur. Hij keek uit over de zee, waar hij zijn hele leven van had geleefd. De golven waren rustig die ochtend, alsof de oceaan zelf ook in balans was. Hij voelde zich deel van deze schepping, van het ritme van de getijden en de wisseling van de seizoenen. En hij vroeg zich af: “Ben ik in balans met de natuur?” Eoin had de laatste tijd zo hard gevist, altijd op zoek naar meer vis om te ruilen op de markt, dat hij nauwelijks nog de tijd nam om te genieten van de schoonheid om hem heen. Hij besefte dat hij een stap moest zetten om zijn band met de schepping te herstellen, hoe klein die stap ook zou zijn. Misschien zou hij morgen eens een dag rust nemen en gewoon luisteren naar het lied van de zee. 

Vervolgens dacht Eoin na over zijn verbinding met de ander. Hij had een goede vriend, Aonghas, met wie hij vaak ging vissen. Maar de laatste tijd was er iets veranderd tussen hen. Er was spanning, een misverstand dat ze nooit hadden uitgesproken. Eoin wist niet precies wat er gebeurd was, maar hij voelde de ruis in hun communicatie. Hij vroeg zich af: “Was het niet tijd om die spanning te erkennen en te praten?” Het was ongemakkelijk, maar misschien kon het hen weer in balans brengen. Hij besloot dat hij, zodra hij terugkeerde naar het dorp, een gesprek met Aonghas zou aangaan. 

Zijn gedachten keerden naar zijn verbinding met zichzelf. Eoin had een zwaar leven achter de rug. Hij had als jongen zijn ouders verloren en was opgegroeid bij zijn strenge oom. De pijn van dat verlies droeg hij altijd met zich mee, maar hij had er nooit echt naar willen kijken. Terwijl hij daar op de rots zat, voelde hij dat die pijn nog steeds een deel van hem was, als een schaduw die hij probeerde te negeren. Maar de equinox leerde hem dat hij alleen in balans kon komen als hij alle delen van zichzelf accepteerde, ook de pijnlijke. Voor het eerst in jaren voelde Eoin de moed om naar dat deel van zichzelf te luisteren, om het niet langer weg te stoppen. 

Ten slotte dacht hij aan zijn verbinding met de Schepper. Eoin had altijd geprobeerd een goed en rechtvaardig man te zijn, trouw aan zijn geloof en aan God. Maar diep van binnen voelde hij soms angst. Was hij wel goed genoeg? Zou God hem niet oordelen om de fouten die hij had gemaakt? Terwijl de zon langzaam verder omhoog klom, vroeg Eoin zich af: “Waarom laat ik angst zo'n grote rol spelen in mijn relatie met de Schepper?” Hij dacht terug aan de woorden van de oude monnik die hem ooit onderwees: "God is liefde, Eoin, geen oordeel." Die woorden brachten hem rust. Hij realiseerde zich dat hij niet langer in angst hoefde te leven, maar kon vertrouwen op de liefde van God, zelfs in zijn onvolkomenheden. 

Terwijl de zon hoog aan de hemel stond, stond Eoin langzaam op van de rots. De balans van de natuur, die hij die ochtend had aanschouwd, had hem geholpen ook zijn eigen balans te hervinden. Hij voelde zich klaar om kleine stappen te zetten, in zijn relaties met de natuur, met anderen, met zichzelf, en met de Schepper. Nadenkend over en bewust omgaan met de herfstequinox had hij opnieuw ingezien dat het leven geen rechte weg is, maar een cirkel, een wiel dat steeds weer draait, dat balans brengt en vernieuwing, als je hiervoor open staat. 

🙏✨  " Op deze dag van gelijke nacht en dag, breng mij in evenwicht, o Heer, 
tussen het oude dat ik moet loslaten en het nieuwe dat ik mag omarmen.” 

#KeltischChristendom #Herfstequinox #Balans #WielVanHetJaar #ChristelijkLeven #NatuurEnSchepping 

Deel 3 - Sta jij stil bij de herfstequinox? 🍂🌅

Deze week probeer ik voor mezelf stil te staan bij de komende herfstequinox aanstaande zondag, dat ‘magische’ moment waarop dag en nacht in perfecte balans zijn. In navolging van het Keltische christendom, dat mij steeds meer aanspreekt, hoop ik te leren om mijn leven niet langer als een snelweg te zien, maar meer als een cirkel. Bewust deel zijn van het Wiel van het Jaar en de (acht) speciale momenten hierin, waaronder de herfstequinox. Misschien is dit wel een uitgesproken kans om na te denken over balans in het leven: in onze verbinding met de natuur, met anderen, met onszelf en met de Schepper. 

Maar nu ben ik benieuwd naar jou! Hoe geef jij vorm aan deze momenten van reflectie en bewustwording? Sta je stil bij de veranderingen in de natuur? Of voel je een verlangen om meer in balans te komen met jezelf en je omgeving? Of net zoals een boom zijn blad loslaat, de passie van het werken aan een project los te laten? 

Zoals ik eerder al zei, merk ik dat het Keltisch christendom - met zijn diepe verbondenheid met de schepping en zijn rituelen die stilstaan bij de seizoenen - mij steeds meer aanspreekt. Het idee dat geloof niet alleen iets is van woorden, maar van beleven in de natuur en in de cirkel van de dag, het jaar en het leven, inspireert me. 🌿🙏 

Hier willen we ook in onze komende groepsreis en toekomstige reizen naar het Schotse eiland Canna vorm aan geven. 

Hoe ervaar jij dit? Voel jij ook die behoefte om geloof te verbinden met de ritmes van de natuur? Spreekt het Keltisch christendom jou aan? 

Ik zou het mooi vinden om van je te horen! Hoe geef jij ruimte aan de vier verbindingen in je leven? 

1. Verbinding met de natuur 🌳 

2. Verbinding met de ander 🤝 

3. Verbinding met jezelf 🌿 

4. Verbinding met de Schepper ✨ 

Deel gerust je gedachten of ervaringen hieronder. Misschien kunnen we elkaar inspireren met mooie ideeën. 

🙏✨ "God van licht en duisternis, leid mij naar balans in mijn dagen. 
Zoals de zon en maan elkaar vinden, moge ik rusten in Uw eeuwige harmonie.” 

#Herfstequinox #KeltischChristendom #VierVerbindingen #LevenInBalans #NatuurEnGeloof #SeizoenenVanHetLeven 

Deel 2 - Wat maakt de herfstequinox voor ons, Westerse mensen, speciaal?

Aanstaande zondag is het de herfstequinox. Niet echt een gebeurtenis waarbij de grote meerderheid in Nederland zondag bij stil zal staan. "So what...", kun je denken. Leuk feitje dat de nacht en de dag dan even lang zijn, en dat de zon precies in het oosten opkomt en precies in het westen ondergaat. Ik denk dat er daarom dan ook weinig preken over dit onderwerp aanstaande zondag te horen zullen zijn. 

Keltische christenen leken hier vanouds anders over te denken. Voor hen was de herfstequinox bijzonder omdat het een moment van perfecte balans was tussen dag en nacht. Op deze dag, meestal rond 21 september, duren dag en nacht precies even lang, wat symbool staat voor evenwicht en harmonie. Een krachtig moment om te reflecteren op de balans in het leven. 

Het is misschien interessant om stil te staan bij wat de herfstequinox voor hen, en wat deze gebeurtenis, ook voor ons, zo speciaal kan maken: 

Overgang naar een nieuw seizoen: De herfstequinox markeert de officiële overgang van de zomer naar de herfst, een tijd van loslaten en verandering in de natuur. De bladeren beginnen te vallen, de dagen worden korter, en de natuur bereidt zich voor op de winterrust. Dit proces van loslaten, afsterven en regeneratie weerspiegelt vaak wat we innerlijk ervaren: het loslaten van oude gewoonten of patronen als voorbeelden op iets nieuws wat gaat komen na de rust. 

Spiritueel moment van reflectie: In veel spirituele tradities, zoals het Keltisch christendom, staat de herfstequinox symbool voor balans en zelfreflectie. Het is een uitnodiging om stil te staan bij de balans in je leven: ben je in evenwicht met jezelf, je omgeving, de natuur en de Schepper? 

Vier verbindingen: De herfstequinox biedt een kans om bewust stil te staan bij vier belangrijke verbindingen: 

- De verbinding met de natuur: Je bewust worden van de seizoenen en je plaats daarin. 

- De verbinding met de ander: Hoe zijn je relaties en communicatie? Is er harmonie? 

- De verbinding met jezelf: Reflecteren op je eigen leven, verleden en persoonlijke groei. 

- De verbinding met de Schepper: Je spirituele relatie verdiepen en balans vinden in je geloof. 

Symboliek van oogst: Traditioneel was dit het moment waarop de oogst werd binnengehaald. Het was een tijd van dankbaarheid voor wat de aarde had gegeven, maar ook een tijd van voorbereiding op de komende winter. Dit werd ook gezien als een tijd om de 'oogst' in je eigen leven te overdenken: wat heb je bereikt of geleerd, en hoe bereid je je voor op de toekomst? Hoe kijk ik terug op het zaaien van mijn ideeën in de lente en de passie om daar in de zomer mee aan de slag te zijn gegaan? 

Natuurlijk ritme: Voor velen brengt de herfstequinox ons terug naar een meer cyclische manier van leven, weg van de lineaire, altijd doorgaande druk van de moderne wereld. Het is een herinnering dat er in elk leven momenten van balans, rust en reflectie moeten zijn, net zoals de natuur haar eigen ritme volgt. 

Dit spreekt mij aan. Ik zie in mezelf de neiging om altijd maar door te gaan, rijdend in mijn auto van voorstelling naar voorstelling, in zalen waar het altijd lekker warm is en de lichten aanstaan. Helemaal geïsoleerd van de weersomstandigheden, de seizoenen en het draaien van het Wiel van het Jaar. Zittend in je eigen warme cocon, altijd maar op volle snelheid vooruit. 

En dan is daar de roep vanuit het Keltisch christendom, van eenvoudige gelovige mensen op de eilanden aan de Schotse westkust, die zo doordrongen waren van de natuur, de elementen, het weer en de seizoenen, dat zij dit meenamen in alles. Ook, en misschien wel vooral, in hun geloofsbeleving.  

Om het te leren zien als een overgangsmoment waarin we zowel fysiek als spiritueel kunnen vertragen en ons kunnen voorbereiden op de volgende fase van het jaar en van ons leven. 

Het komt mij absoluut nog niet natuurlijk aan, maar het verlangen is er al wel... 

🙏✨ "Vrede, vrede over jou, over jouw stappen, over jouw adem. Moge je wandelen in harmonie met de Schepper en Zijn schepping."  

#Herfstequinox #KeltischChristendom #VierVerbindingen #LevenInBalans #NatuurEnGeloof #SeizoenenVanHetLeven 

Deel 1 - Het Keltisch Christendom: Een Leven in Balans met de Schepping 🌿🍂

 

De afgelopen jaren ben ik mij aan het verdiepen in het Keltisch christendom, vandaar ook mijn vele reizen naar de Schotse eilanden, zoals Iona, Mull en Canna. In ons moderne christelijke leven zijn we vaak geneigd om alles te zien als een rechte weg: van A naar B, van geboorte tot de hemel. Maar wist je dat de Keltische christenen een heel ander perspectief hadden? Voor hen was het leven een cirkel, een cyclus die verbonden was met de seizoenen, het ritme van de natuur en het Wiel van het Jaar. Ze stonden niet los van de schepping, maar leefden zoveel mogelijk in harmonie met de wereld om hen heen. 

🌞 Volgende week zondag, 22 september, is de dag van de herfstequinox - het moment waarop nacht en dag precies even lang duren en daarom in perfecte balans zijn. Voor één dag komt de zon precies in het oosten op en gaat ze precies in het westen onder. 

Een dag die we in onze Westerse manier van leven gemakkelijk aan ons voorbij kunnen laten gaan. Als ik voor mezelf spreek, merk ik dat ik vaak zo geïsoleerd van de seizoenen om mij heen leef, dat ik het niet eens merk. Voor de Keltische christenen lag dit echter radicaal anders. De herfstequinox was voor hen onderdeel van de acht grote feesten van het jaar en dé gelegenheid om stil te staan bij de balans in hun eigen leven. 

Al een paar jaar zwem ik meerdere keren per week in de zee. In elk jaargetijde, in elk seizoen, in vrieskou en hittegolf. Door dit zwemmen in de zee probeer ik als mens meer in contact te staan met deze cirkel, met de seizoenen. Maar ik heb ontdekt dat het voor mij de tijd is voor een stap verder. Kan ik leren om meer in verbinding te staan met het Keltisch christendom en om de speciale tijden en feesten in het Wiel van het Jaar te gaan vieren? En hoe doe ik dat dan? 

Dit is mijn streven! Vandaar deze vijfdelige serie over de herfstequinox in de komende week. 

Misschien wel om mezelf te dwingen om hier echt bij stil te leren staan, het proces aan te gaan, af te remmen, van de snelweg van het leven af te komen en heel bewust te worden van de cirkel van de dag, van de seizoenen en van het Wiel van het Jaar. 

Wat als ik, in de voetsporen van de Keltische christenen, de herfstequinox mij laat uitdagen om stil te staan bij de vier belangrijkste verbindingen in mijn leven: 

Met de natuur: Hoe verbonden ben ik vandaag de dag met de schepping? Durf ik een moment te nemen om te kijken naar de natuur om mij heen, mijn plaats daarin te zien, en mezelf af te vragen: Welke kleine stap kan ik nemen om mijn verbinding met de schepping te versterken?

Met de ander: Hoe staat het met mijn relaties? Zijn er misverstanden, spanningen of verwachtingen die mij en de ander uit balans halen? Mag de herfstequinox een kans zijn om opnieuw verbinding te maken, open en eerlijk, zonder ruis? 

Met mezelf: Durf ik stil te staan bij de delen van mezelf die ik misschien liever wegduw? Mijn verleden, kwetsbaarheden, schaduwkanten - mogen die er zijn? Wetend dat in balans zijn met mezelf betekent ruimte geven aan mijn hele wezen, met liefde en acceptatie. 

Met de Schepper: Wat houdt mij soms tegen om volledig in Zijn liefde te rusten? Angst, schuld, afwijzing, minachting, oordeel? Durf ik al die dingen los te laten en mijn hart in balans te brengen met Zijn onvoorwaardelijke liefde? 

Dit en meer wil ik deze week, voorafgaand aan de herfstequinox op 22 september, gaan ontdekken, bij stilstaan en vieren. 

Het ritme van de natuur als een spiegel voor mijn ziel, met de hoop om meer balans in het leven te vinden. 

🙏✨ " Zoals de bladeren vallen en de dagen verkorten, leer mij het ritme van Uw schepping. Moge ik wandelen in balans met de seizoenen, en mijn hart afstemmen op Uw heilige wil.”  

#KeltischChristendom #Herfstequinox #Balans #WielVanHetJaar #ChristelijkLeven #NatuurEnSchepping 

Deel 6 - Bang voor de prijs van de Dans...

Maria droeg in haar het zaad van de Belofte. Dit had zij aanvaard toen de engel haar de boodschap kwam brengen dat zij zwanger zou worden. Door de Dans aan te gaan en het Lied te volgen, ontving zij dit zaad. Maar dat was niet het enige. Met het zaad van de Belofte was daar tevens de pijn, de schaamte, de hoon, de eenzaamheid en de verwerping. Zij was nu een ongetrouwde moeder met een verloofde die van haar wilde scheiden in een dorp waar iedereen haar kende en roddel hoogtij vierde. 

“God, kunnen wij niet samen dansen zonder al die pijn, die eenzaamheid, dat verdriet?” 
 
”God, ik ben bang voor de prijs van de Dans...”  

Ook voor Jozef gold hetzelfde.  

Op het moment dat hij de Dans met de engel aanging , werd hij op zijn eigen wijze mededrager van deze belofte. Ook voor hem gold de schande en schaamte. Wat zullen de mensen wel niet gezegd hebben!  

Deze belofte die de engel gegeven had, gold voor het volk van Israël en uit eindelijk voor de hele mensheid en de hele schepping. Alleen dat konden ze toen nog niet zien. Het enige wat ze konden doen, was vasthouden aan Gods beloftes en de pijn en onbegrip dragen, ook voor die mensen. Wat een genade! 

Ik denk dat ze elkaar `s avonds na een moeilijke dag samen bemoedigd hebben met de woorden dat dit kind Gods kind was en dat Hij Israël zou verlossen. Zij mocht immers de Messias dragen. Nadat de baby geboren werd, duurde het nog meer dan dertig jaar voordat de belofte werkelijkheid geworden was. Jozef heeft het hoogstwaarschijnlijk nooit aanschouwt en Maria…   

Maria mocht het zien van heel dichtbij. Zij heeft de diepe pijn in haar moedershart gevoeld en op dat moment waarschijnlijk niet begrepen wat er precies gebeurde. Later, nadat de Heer was opgestaan, mocht ze het ook gaan zien. Haar Zoon, Gods Zoon was waarlijk de Zoon van de belofte en had werkelijk, niet alleen Israël, maar Gods wereld verlost. 

Ook wij zijn dragers van de belofte. Ik ben een drager van de belofte. Het zaad is in me en doordat ik dit woord in mijn leven aanvaard heb, ben ik op een andere weg geplaatst. Een weg die leidt naar de totstandkoming van dit woord / deze belofte. Dit is een stap in geloof. Menselijk gezien lijkt deze weg nergens naar te voeren, maar God leidt ons langs deze weg naar de verwezenlijking van Zijn belofte. Net als bij Maria en Jozef is dit een eenzame weg. Mensen zien je voorbij trekken, maar weten niet waar je naartoe gaat. In hun ogen ga je in een ballingschap die jij jezelf hebt opgelegd. 

“Waar ga je heen?” 

Ik ga naar het land van de belofte. Ik volg het lied. Ik dans de Dans. Ik ga de ster achterna, de roepstem achterna; zoals de drie wijzen of Abraham. 

“Je bent gek! Die weg leidt nergens naartoe. Dat weet iedereen.” 

“Blijf toch hier, blijf bij ons in de stad van het AbsoluutZekerWeten. Die weg is gevaarlijk. Wie zal er op die weg voor je zorgen? Hier kunnen wij nog voor je zorgen.” 

Nee, dank jullie voor je goede zorg. Mijn hemelse Vader zal voor ons zorgen. Deze weg is de weg die wij moeten gaan. Ik kan zien dat hij niet veel bewandeld is, maar omdat het een weg is, zal hij toch ergens heen leiden. Als het moet, kunnen we ons nog altijd omkeren en naar jullie terugkomen. Maar ik denk niet dat wij dit zullen doen. De belofte dringt ons aan om door te lopen. Gods engelen zullen ons op deze onbekende weg begeleiden. Zij duwen ons voort. Wij moeten gaan! 

Ik wil weten wat goed en fout is. 
En voordat ik het weet, sta ik terug in de tuin van Eden. 
Voor mij staat de boom van de kennis van goed en kwaad. 
De boom van de kennis van waarheid en leugen. 
De boom van het onderscheid.  
Als ik van deze boom eet, kan ik volledig in de waarheid leven. 
Of houd ik mezelf voor de gek? 

Ik hoor gefluister. 
Het klinkt niet als gesis 
Het klinkt als het waaien van een wind. 

“Als mijn zoon je heeft vrijgemaakt. En jou tot een nieuw schepping heeft gemaakt, moet je dan nog steeds eten van de boom van kennis van goed en kwaad?”  

Ik sta stil en luister. 

“Kan je leven in onschuld?”  

Leven in onschuld 
Luisterend naar Wijsheid 
niet langer mijn mening klaar hoeven hebben 
niet langer schuilen achter mijn waarheid 
Maar schuilen in de wijsheid van God 

“Oh, dat is gevaarlijk! Hoeveel mensen zijn daar wel niet stuk opgelopen?”  

Sissend komt deze vraag op mij af.  

“Je bent een dromer. Er is niets meer dan de kennis van goed en kwaad. Dit is het hoogste wat je kunt behalen. Eet en weet. Laat mij je terug leiden naar je stoel bij de open haard. 

“Waar je naar verlangt, bestaat niet.  
De vrijheid die je zoekt, is er niet. 
In dit leven is de Levensboom niet te vinden. 
Je weet toch er bewakers voor staan. Die boom is de verboden vrucht.  
Daar kan je niet van eten. Daar mag je niet van eten.  
Je bent op een gevaarlijke weg, jongen. 
Als je wegloopt van deze boom kom je terecht in het moeras van de ketterij. 
Je bent dwaas om te denken dat Gods stem jou daar door heen kan leiden. 
Kom, eet en weet. Kom, neem weer plaats in je stoel.”  

Een koor van stemmen galmt door mij heen. 
Externe stemmen, interne stemmen. 
Allemaal roepend dat ik terug in mijn stoel moet gaan zitten. 

“Heer, wat moet ik doen?” 

“Je moet luisteren naar de stilte.  
Zoek de stilte. 
Koester de stilte en laat je aan haar laven. 
In de stilte zul je mijn Lied horen. 
In de stilte zul je mijn Weg kennen. 
Volg het Lied en ik leid je naar de boom van het Leven.”  

Deel 5 - Ga je mee op reis?

Ken je dat gevoel? Alsof het lijkt als of ook wij net als de Israëlieten in een soort van ballingschap zijn beland. De drie gouden jaren van Jezus’ bediening, waar we nu al eeuwen op moeten teren, liggen al twee millennia achter ons. Zijn woorden: “Ik ben altijd met je.” klinken nog steeds op papier, maar in je hart kan je je soms verweesd voelen.  

De beste jaren liggen achter ons. Het wordt nooit meer zo mooi als in de tijd dat Jezus écht onder ons was. We zijn in een soort van ballingschap. Weggestoten uit het paradijs van het werkelijk wandelen met Jezus. Wat is er overgebleven? Een ongrijpbare Jezus in de hemel. Een onzichtbare Geest in ons leven. Vaag, vluchtig,, daar kan je toch niks opbouwen? 

We zijn in een ballingschap terecht gekomen. En wat doe je in een ballingschap? 
Zorgen dat niks vervaagt.  
Alles vastleggen in schrift, in glas, in hout, in steen. 

Piketpaaltje na piketpaaltje werd er geslagen: 

De Apostolische geloofsbelijdenis in de tweede eeuw. 
De geloofsbelijdenis van Nicea in de vierde eeuw. 
De geloofsbelijdenis van Athanasius in de vierde eeuw. 
De Drie Formulieren van Enigheid in de zestiende en zeventiende eeuw. 

Dan is de klus geklaard. Dan is de muur gebouwd. 
We zijn terug in het tijdperk van het Zwart / Wit 
Geloven is veranderd in zeker weten. 

Zwart          I        Wit 
Goed           I        Fout 
Gered          I        Verloren 
Binnen        I       Buiten 
Heilig          I        Zondig 
Licht            I       Duisternis 
Waarheid    I      Leugen 

Er loopt een scheidslijn door ons leven. Over de eeuwen heen hebben we op deze scheidslijn een krachtige, brede muur van de Bijbelse waarheid gebouwd.  
Op zijn smalst bestaat de muur uit de Apostolische geloofsbelijdenis. 
Op zijn breedst zijn het de Drie Formulieren van Enigheid tot in elke komma en punt op de ‘i’ nageleefd. 

Een hoge, brede, krachtige muur van de waarheid.  
Of is het de muur van ons eigen gelijk? 

Is daar een verschil tussen? En wat maakt dat uit? 

Wij hebben een muur om onszelf heen gebouwd. 
Hier zijn wij veilig. Hier zijn wij geborgen. 
Hier kunnen wij onze ballingschap wel uitzingen. 

Maar wat is dat? 

Buiten de muur klinkt een lied. 
Buiten de muur is een dans gaande. 
Het is geen dans die zeven keer om onze muur heen trekt met de hoop dat deze net als in Jericho zal omvallen.  

Buiten de muur klinkt een roep. 
Maar het is geen roep die van je vraagt om de muur van binnen uit af te breken. 
De roep klinkt:  
 
”Laat je muur maar staan 
Laat maar staan en trek zelf verder. 
Ga op reis 
Ga de Dans achterna”  

Binnen de muur is het zeker geen paradijs. 
Het is een wankel evenwicht van goede daden en slechte daden, waarbij we hopen dat het goede de overhand heeft. Wellicht is dat een illusie.  
Ons kennen van de waarheid kon immers niet voorkomen dat... 

Wij met beide handen bezit hebben genomen van de boom in het paradijs,  
de boom van kennis van waarheid en leugen,  
de boom van kennis van goed en kwaad. 
Maar het heeft ons het paradijs niet teruggebracht. 

Misschien hebben we van de verkeerde boom bezit genomen. 

Met de vrucht van de waarheid kan je 
gooien, 
schieten, 
verwonden, 
zelfs doden. 

Met de vrucht van de levensboom kan je slechts 
geven, 
goed doen, 
zegenen. 

Het lied zweeft weer over de muur naar binnen. 

“Laat de boom van de kennis van waarheid los. 
Ga op zoek naar de boom van het Leven.”  

Je kijkt omhoog naar de muur. 
Bovenop de muur staat een toren met een kanon. 

Het kanon wordt bediend door de hoeders van de waarheid. 
Je weet dat ze op je zullen schieten zodra je van de muur wegloopt. 
Angst grijpt je aan. 

Dan realiseer jij je... 

Als Abraham niet het Lied had gevolgd en het avontuur met God niet was aangegaan, dan was Gods volk nooit geboren. 

Als Mozes niet het Lied had gevolgd en terug naar Egypte was gegaan, was Gods volk nooit volwassen geworden. 

Als Maria niet het Lied had gevolgd en ‘ja’ had gezegd, was Gods volk en gehele wereld nooit bevrijd.  

Het lijkt wel alsof je tegen de waarheid van de boeken en de waarheid van jouw tijd in moet gaan om in het Ware Boek terecht te komen. 

Deel 4 - De Dans breidt zich uit

De Dans van God gaat altijd door. Het wordt nooit statisch. God geeft zijn danspartners weinig kans om even op adem te komen of als een muurbloempje even afstand te nemen. Verder, elke keer verder… Er zijn nog zoveel nieuwe bewegingen om te ontdekken, nieuwe pasjes om aan te leren. Verder, elke keer weer verder. Zo ook met het volk van Israël.  

Vanuit de kettingen van de slavernij in Egypte begint God zijn allereerste danspasjes met de Israëlieten. Dwars door wateren van de Rietzee en het stof van de woestijn wervelen ze naar het land van melk en honing. Dit is voor het eerst dat God zijn dans niet alleen met een persoon als Henoch of Abraham danst, maar met een heel volk. Speciaal voor hen heeft hij daarom dan ook op maat een nieuwe dans gemaakt. Laten we het de Dans van Zwart/Wit noemen.  

Als een goede opvoeder weet God wat zijn volk in deze prille kindfase van haar ontwikkeling nodig heeft. Hij past zijn Dans hierop aan. Hij doet weg met enige ruimte voor onduidelijkheid en veegt de kleurrijke tinten aan de kant. God regisseert een Dans die zo strak en zo scherp is, dat het zelfs bloed laat vloeien.  

De dans van Zwart/Wit begint met een zwart/witte wet. 
Tien Woorden tot in de puntjes uitgesproken.  
Regeltje op regeltje gestapeld.  
Iedereen weet altijd precies waar hij aan toe is.

Israël is nu nog een klein kind dat behoefte heeft aan duidelijke regels,   
aan een zwart/witte god die deze regels bekrachtigd.  

Zou God dit begrijpen?  
Zou God zich willen aanpassen aan deze nood?  
Is Hij echt bereid om zich speciaal voor deze Dans in het zwart/wit te kleden?  

God lijkt samen dansen zo kostbaar te vinden, dat Hij zich moeiteloos omkleedt. Veel van zijn kleuren legt Hij af om hen de eerste dansstapjes van de Dans aan te leren.  

Wat volgt, is een zwart/witte geschiedenis. Prachtige en vreselijke gebeurtenissen wisselen elkaar heel snel af. Voortdurend zie je de strijd tussen wit en zwart. Goede leiders die hun volk de weg van het Wit inleiden. Maar o wee, als ze sterven, dan grijpt Zwart haar kans. Ellende is het tragisch gevolg. Pas als het volk na decennia om God roept, komt er weer een nieuwe, goede leider. Maar ook deze man of vrouw sterft op een dag, waarop het Zwart dit vacuüm gelijk weer invult. Zo zien we een repeterende cirkel van Zwart versus Wit. Deze cirkel lijkt wel oneindig. Van Richteren gaan we naar de Koningen. Ook hier herhaalt de cirkel zich: goede koning, slechte koning, slechte koning, goede koning, slechte koning…  

Zal er ooit een einde aan deze Dans komen? 

De Dans begint zelfs voor God een sleur te worden.  
Dus verhoogt Hij het tempo en verandert Hij de pasjes.  
Het is tijd voor de ballingschap. 
De Dans verplaatst zich.  
De Dans transformeert.  

Het tijdperk van het Zwart/Wit is ten einde gelopen. Deze komt ook nooit meer terug. Het Zwart/Wit heeft plaats moeten maken voor het tijdperk van het Grijs. Het is de tijd voor verwerken van het trauma.  

Het trauma... 
Stil staan bij de vernietiging van de eerste tempel in het verre Jeruzalem,  
bij de koning die blind is,  
bij de duizenden die door honger en het zwaard zijn omgekomen,  
bij de vrouwen en dochters die massaal zijn verkracht en nu zwanger zijn van hun bastaardkinderen,  
bij de zonen die veranderd zijn in slaven,  
bij de bergen van twijfel in Babylon.  

Het rouwen om wat is geweest en nooit meer terugkomt. Het is nu slechts grijs, het ontbreken van elke kleur. God lijkt ver weg. De Dans lijkt ten einde. De kindertijd van Israël is abrupt ten einde gekomen. Het is een soort van pubertijdfase voor hen. Ineens krijg je alle grote levensvragen voor je kiezen. Waar is de veiligheid van het zeker weten, van het zwart/witte denken gebleven? Waar is God?  

God heeft zich opnieuw omgekleed. Vermond in een mantel van grijs is Hij moeilijk in deze grijze omgeving op te merken. Heeft Hij zich gecamoufleerd? Wil Hij niet worden gevonden? Of wil Hij juist dat wij gaan zoeken?  

In de ballingschap van Babylonië vormen zich drie reacties op het verlies van de eerste Dans, op de komst van het tijdperk van het Grijs en de ogenschijnlijke afwezigheid van de Danspartner. Drie menselijke reacties die we keer op keer bij elke grote transitie zien plaatsvinden. 

Onze eerste menselijke reactie bij zo’n groot verlies is om het verleden weer beet te pakken en nooit meer los te laten. Met verkrampte vingers trachten we vast te houden aan wat ooit geweest is, zelfs al glipt het als zand tussen onze vingers door. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat het juist in de ballingschap van Babylon, precies in het midden in het tijdperk van het Grijs is, dat de wetten en de regels van het Zwart/Wit tijdperk in cement worden gegoten. Onder de mom van ‘wie schrijft, die blijft’ worden alle mondelinge overdrachten op papier gezet. In Babylon wordt door deze groep mensen de Wet, het Oude Testament geschreven. Om vast te houden aan hetgeen wat ze niet willen kwijt raken, wordt het toevertrouwd aan het papier.   

Dit is een logische reactie, maar niet de enige. Onze tweede menselijke reactie is net zo voor de hand liggend. We gooien het bijltje erbij neer:  
 
“En wie kan het ons kwalijk nemen? Laat die verrekte Dans toch. Laten we de welvaart voor onszelf en voor de stad zoeken. Laten we er het beste van maken. Wij bouwen een blijvend thuis hier. Ooit was ik een fervente danser. Ooit was ik een gelover van het Zwart/Wit. Nu geloof ik niks meer. Ik lik mijn wonden. Ik zoek mijn geluk en maak er het beste van. Weet je, ik ben niet zoals die fanatici die blijven dromen over vroeger, zoals die fundamentalisten die op elke ‘i’ een punt willen zetten, niet zoals die dromers die hopen op een terugkeer naar Jeruzalem. Nee, laat mij maar mijn gang gaan. Ik heb het gehad met ze….” 

Dan is daar onze derde reactie. Misschien wel de moeilijkste van alle drie. Aan de ene kant niet je uiterste best blijven doen om hoe dan ook vast te blijven houden aan het verleden. Aan de andere kant ook het bijltje er niet bij neergooien. Nee, deze derde reactie gaat een andere richting op. 

Net als de eerste twee groepen bestaat ook deze derde groep uit scheppers.  
Zij scheppen echter geen welvaart voor zichzelf of een wetboek voor de ander.  
Ze scheppen ruimte.  

Deze derde groep creëert ruimte. Ruimte voor het verlies, ruimte voor het verdriet, ruimte voor het doorleven van de emotie. Om echt verder te kunnen dansen, moet er opnieuw ruimte geschapen worden. Dit scheppingsproces vraagt moed, energie en kracht. 

Er moet voldoende ruimte zijn… 

Ruimte zodat elke aanklacht tegen God uitgeschreeuwd kan worden.  
Ruimte voor elke twijfel om gefluisterd te worden,  
voor elke vraag om gesteld te worden,  
voor elke pijn om gehuild te worden.  

Pas wanneer deze ruimte gecreëerd is, kan God als de Danspartner voorzichtig vanuit zijn grijze omgeving tevoorschijn komen.  

Ook deze groep mensen schrijft een boek. Geen wetboek vol regels en afspraken. Of een marketingboek voor de welvaart in de stad. Nee, ze schrijven een klaagboek. Een beschrijving van hun nieuwe dans met de Allerhoogste; een bruiloftsdans: 

“Zoals een Vader op een bruiloft een intieme dans met zijn dochter danst,  
zo neemt God je in zijn armen.  
Hij houdt je voorzichtig vast, terwijl je met je vuisten boos op zijn borst slaat.  
Hij wiegt je op het ritme van de muziek, terwijl je al je aanklachten in zijn gezicht gooit.  
Hij strijkt je teder over je haren, terwijl jij al je twijfel en vragen in zijn gezicht schreeuwt.  
Hij danst liefdevol met je, terwijl jij al jouw pijn en frustratie op zijn schouder uithuilt.” 
 
De Dans van het Grijze is niet te vergelijken met de Dans van het Zwart/Wit. 
De kindertijd is voorgoed voorbij. 
Het is de overgang naar de volwassenheid. 
De scherpte van het Zwart/Wit is er af.  
Liefdevol legt God zijn warme, grijze mantel om je heen.  
Geen zeventig jaar lang, geen honderd jaar lang, geen tweehonderd jaar lang.  
Nee, vierhonderd jaar lang duurt deze Dans van het Grijs. 
Zelfs de terugkeer naar Jeruzalem en de herbouw van de tempel brengt geen enkele kleur terug.  
Overheersing na overheersing zorgen voor grijze wolken boven een grijs wolk.  

Totdat de Dans uiteindelijk verandert. Op een nacht verschijnt er plots een helder licht dat door de grijsheid heen schijnt. Een nieuwe ster als aankondiger van de derde en laatste dans; de dans van de Kleur. De danspassen en het ritme gaan opnieuw veranderen. Maar of we er ook klaar voor zijn? 

Deel 3 - Vervolg van 'God is op zoek naar een danspartner'

"Er zaten eens twee mannen al lezend op een bankje in een park. In een flits zien ze iets blauws voorbij schieten. “Wat was dat?” roept de een. Zonder op te kijken van zijn krant antwoordt de ander: “Dat was een ijsvogel, een Alcedo atthis. Een waterminnende vogel uit de Alcedinidae familie. Het is een opvallende verschijning door zijn afstekende blauwe en oranje kleuren, maar ook een zeer schuwe soort die zich weinig laat zien.” De ander gooit zijn krant opzij en roept: “Ik weet echt helemaal niks van vogels, maar deze moet ik nog een keer zien.” Hij laat zijn buurman achter en gaat op zoek naar nog een glimp."

 

In het sprookje van de gebroeders Grimm roept Roodkapje: “Oma, wat heeft u grote ogen. Wat een grote oren. Wat een grote mond!”

 

Jezus heeft een hele andere roep. Jezus roept: “Wat heb jij een groot geloof!”

 

Wie zijn de mensen die Jezus dit in verwondering laten uitroepen? Zijn het de discipelen, zijn ‘echte’ vrienden? Zijn het de farizeeërs die God o zo goed denken te kennen? Of is het de Romeinse centurion? Zowel de religieuze Joden als de vrienden van Jezus hadden je uitgelachen als je had durven beweren dat deze Romein een vriend van God was. Een Romein, zeker toch niet! Maar o, wat verbaast ons hier? “Heer, ik ben het niet eens waard dat u naar mijn huis komt. Spreek slechts het woord en mijn dienstknecht zal genezen. Want ook ik ben een man onder autoriteit.”

 

De Romeinse centurion gaat als een van de weinigen de Dans met hem aan, totdat Jezus alleen nog maar verwonderd kan uitroepen: “Wat heb jij een groot geloof!” Toch niet de centurion. Nee, toch zeker?

 

Of is het de Palestijnse vrouw die zich niet door Jezus laat wegsturen, als hij haar zegt dat hij slechts voor de Joden is gekomen. Nee, zij laat zich niet wegduwen. Actie vraagt om tegenreactie en die evenaart ze. Met heel haar wezen gooit ze de beuk erin. Ze laat Jezus tollen op zijn voeten. Wellicht had hij op een tegenduw gehoopt, maar deze zeker niet verwacht. Deze vrouw bijt zich als een pitbull vast aan het glimpje van Gods goedheid, dat zij in een flits voorbij zag komen. Zij is meer dan tevreden om met de kleinste kruimels te beginnen, want ze weet: “Als je bij God voor de kruimels gaat, krijg je uiteindelijk het hele brood!”

 

Blij, verrast, verwonderd ziet Jezus dat deze vrouw door zijn woorden heen kijkt en de dans met hem aangaat. Ze danst net zo snel, net zo vurig als hem en al gauw roept hij verrast uit: “Wat heb jij een groot geloof!”

 

De vrouw wilde maar een kruimeltje. Had maar een glimpje van God voorbij zien flitsen. Jezus zegt: “Al heb je maar het geloof ten grote van een mosterdzaadje…” Het gaat niet om hoeveel wij van God weten of hoe goed wij Hem begrijpen. Het gaat om de Dans…

 

God kiest ook vandaag nog steeds zijn eigen vrienden. “Dans je met Mij mee? Je hoeft Mij niet te begrijpen. Je hoeft Mij niet volledig te kennen. Dat komt allemaal later wel… Wil je eerst met Me dansen?” De vraag komt… Misschien wel bij een ieder.

 

Het is niet de vraag van een kwetsbaar meisje dat bang is om afgewezen te worden. Niet de vraag van een bloemmuurtje dat anders niet de kans krijgt om te dansen. Nee, er lijkt een totaal ander beeld achter deze dans, achter deze vraag te schuilen.

 

Het is een bitterkoude nacht in de woestijn. Duizenden sterren schitteren aan de hemel. De Melkweg schrijdt als een prachtige, lichtgevende kwaststreek over het plafond. Rondom de Bedoeïen tenten brandt een hoog vuur. De vonken vliegen weg, de donkere nacht in. Het is feest. Je hoort muziek en gezang. Er wordt gedanst. Opeens staat het Stamhoofd hijgend voor je. Groter dan het leven, een verweerd gezicht met pretogen, een lachende mond die je uitnodigt om met Hem mee te dansen. Je verstaat Hem niet, maar je weet wat Hij zegt. Je kijkt in Zijn ogen die ouder zijn dan de tijd. Hij wil met jou dansen, met jou! Maar wacht, je kent deze Man niet. Je hebt Hem zelfs nog nooit eerder gezien. Je weet echt helemaal niks van Hem, behalve dan wat je nu in zijn ogen ziet. Wat doe je? Laat jij je door Hem het feestgedruis intrekken of speel je het veilig?

 

Het veilige spel. Nicodemus speelt het veilige spel. Het is het enige spel dat hij kent. Als politicus kan je toch niks anders. Je wikt je woorden. Je weegt je stiltes. Je houdt je tegenstanders dichterbij je dan je vrienden. Je speelt je pokerface. Je laat niemand weten wat er echt speelt. Dus ga je pas in de avond, als het echt donker is, met al je vragen naar Jezus. Niemand kan je zien. Niemand kan je echt zien. Niemand kan de echte Nicodemus zien.

 

Nicodemus is tot een inzicht gekomen. Zijn woorden stromen eruit: “Eigenlijk heb ik nooit in God geloofd. Ik dacht altijd dat ik Hem kende. Nu Hij ineens de grote Onbekende lijkt te zijn, moet ik leren geloven als een kind. Maar mijn jaren zijn verstreken.”

 

Oh, Nicodemus.

 

Jaren voelde hij zich veilig in zijn kennis van God. Jaren heeft hij het veilige spel gespeeld. Nu is hij stram met een gebogen rug en versleten heupen. Nicodemus voelt zich oud.

Jezus raakt hem aan. Voorzichtig tilt hij zijn hand op. Stapje voor stapje neemt Jezus hem mee in het ritme van de Dans. De jaren vallen van hem af. De danspassen komen hem vanzelf weer aangewaaid. Het kind in hem wordt wakker.

 

Als Nicodemus ’s avonds naar huis wandelt, merkt hij dat er een huppel in zijn stap zit. Hij voelt zich herboren. Het veilige spel is voorbij.

 

Twee jaar later staat Nicodemus als een van de weinigen voor Pilatus om het lichaam van Jezus op te eisen. Het lichaam van Zijn danspartner…

 

Die, Nicodemus.

Deel 2 - God is op zoek naar een danspartner

Het begin… Het is donker op aarde. Het water klotst, als het vruchtwater in de baarmoeder. Gods scheppende Geest danst door de duisternis, maar Hij is alleen. Hij kan nergens een danspartner vinden. Dan verschijnt er ten midden van de duisternis een lichtje op het toneel.

 

Het is Adam, de mens. Vanuit dit lichtje komt een ander lichtje, Eva, de vrouw. Na een tijdje zien we nog twee lichtjes. Eentje gaat plotsklaps uit. De ander wordt dim. Dan is daar een derde lichtje. Lichtje na lichtje verschijnt. Als een miezerig bergstroompje druppelen de lichtjes achter elkaar.

 

Uiteindelijk komen we uit bij Haran. Nu gaat er een lichtje op reis. Het stroompje begint te vloeien. De rivier kan gaan groeien. Eerst heel langzaam, totdat het momentum krijgt en het een krachtige rivier van licht wordt. Op en neer, soms heel diep, dan weer breed. Soms bijna opgedroogd, dan voor lange tijd weggestroomd. Uiteindelijk wordt er in deze rivier van licht ten midden van een duistere aarde een groter licht geboren. Het kan nu echt gaan beginnen.

 

Maar wacht eens even! Klopt dit beeld wel? We kijken naar het babyalbum van het volk van Israël. Van geboorte tot aan volwassenheid zien we haar in alle poses. Verwondering, afschuw, vertedering en plaatsvervangend schaamte komen bij het bekijken van haar foto’s allemaal voorbij. Maar is dit echt het enige fotoalbum dat er is?

 

Is de God, die ontelbare sterren in ontelbare sterrenstelsels maakt, alleen maar betrokken bij deze stamboom? Is dit het enige verhaal dat verteld kan worden? Is dit de enige dans die God maakt? Kan het werkelijk zo zijn dat deze God, die nooit hetzelfde doet en nooit hetzelfde schept, maar uniciteit tot een hemels niveau tilt, zich in de duizenden tot miljoenen jaren van menselijke geschiedenis alleen op dit kleine groepje mensen richt? Is de God, die niet alleen iedere ster, maar ook elk sneeuwvlokje en ieder blad aan elke boom anders maakt, slechts betrokken bij dit kleine stroompje van lichtjes?

 

Nee, toch zeker!

 

Welk verhaal gaat Hij aan met de Aboriginals in Australië, de Mongolen in de steppen, de Sioux in Amerika, de Yupik in het hoge noorden en de Afrikanen in het warme zuiden, om er maar een paar te noemen? Welke fotoalbums zijn er nog meer te bekijken?

 

“Ho, wacht eens even. Dat kun je zomaar toch niet stellen. Voor zover wij weten, heeft God zich in zijn openbaring slechts beperkt tot het volk van Israël. Zij zijn de rivier van licht ten midden van de volken die in duisternis leven.”

 

Kijk, daar verschijnt een lichtje in de buurt van Salem, het toekomstige Jeruzalem. Het is Melchisedek, een priester van de Allerhoogste. Waar komt die vandaan? Hoe kan God een priester hebben, als Hij zich pas net geopenbaard heeft aan Abram en de eerste Joodse priester pas honderden jaren later in de persoon van Aaron ten toneel zal treden? Wat weet Melchisedek al over God, waar Abram nog in het duister tast? Hij komt met een zegen en een vredesmaaltijd in de vorm van brood en wijn. Het eerste avondmaal wordt hier gevierd. Voordat er ook maar ooit een lam geslacht is. Melchisedek kent al bepaalde wijsheden en kennis over God, waar Abram alleen nog maar naar kan raden…

 

Er zijn dus toch meerdere fotoalbums. God openbaart zich niet alleen aan Abram en zijn nakomelingen. God kan het niet laten. Hij is als een kind dat verstoppertje speelt en al tevoorschijn springt, voordat ook maar iemand de kans kreeg om het te zoeken. “Hier ben ik. Je kon mij niet zien, hé! Ik had echt een goede plek gevonden, joh! Wat zullen wij nu gaan doen?”

 

Keer op keer springt God tevoorschijn en roept: “Zullen we vrienden zijn?” Vrienden zijn van God - wat zou dat inhouden? Meedoen met zijn spel. “Abram, je gaat een kind krijgen. Je weet alleen nog niet dat dit pas op je honderdste gaat gebeuren. Vertrouw je me?”

 

In een wervelende dans, waarbij Abram de tel kwijtraakt, keer op keer uit de maat stapt en zelfs nu en dan struikelt, geeft hij zich over aan zijn Danspartner. Lachend en hijgend vallen ze allebei in het gras. “Abraham, jij bent mijn vriend.” Genietend van elkaars gezelschap.

 

Ook met Melchisedek lijkt God te spelen. “Jij bent mijn priester.” Voordat er nog maar een tabernakel, een tempel of een offerdienst is, heeft God al een priester die in zijn naam Abram komt zegenen. Een van de eerste personen die namens God komt spreken, is een ‘vreemde’ priester die zegent. Fascinerend!

 

God lijkt zich niet aan menselijke regels te houden. Hij kiest zelf zijn vrienden uit. Ook nu nog. Al strompelend dansen met God, totdat je buiten adem bent. Een zegende priester zijn buiten alle godsdienstige regels om. Vertrouwen op hetgeen wat Hij van Zichzelf laat zien. Hoe klein het ook is. In een vriendschap met God lijkt het niet om de mate van openbaring van God te gaan, maar om de menselijke reactie hierop. Wellicht is voor sommigen een hemelse glimp van Hem voldoende om het spel te beginnen, de dans te starten, de vriendschap te ontginnen.

 

God kiest vreemde vrienden. Dit beeld wordt nog eens versterkt in het leven van Jezus. Hoeren, tollenaars en twijfelaars lijken in willekeurige volgorde zijn top drie te vormen. Buiten alle religieuze regels om gaat Hij zijn weg. Ook nu nog…

 

Gaat het om de juiste of verkeerde vooronderstellingen die wij van Hem in ons hoofd hebben of gaat het om onze reactie op een glimp van Hem?

 

Er zaten eens twee mannen al lezend op een bankje in een park. In een flits zien ze iets blauws voorbij schieten. “Wat was dat?” roept de een. Zonder op te kijken van zijn krant antwoordt de ander: “Dat was een ijsvogel, een Alcedo atthis. Een waterminnende vogel uit de Alcedinidae familie. Het is een opvallende verschijning door zijn afstekende blauwe en oranje kleuren, maar ook een zeer schuwe soort die zich weinig laat zien.” De ander gooit zijn krant opzij en roept: “Ik weet echt helemaal niks van vogels, maar deze moet ik nog een keer zien.” Hij laat zijn buurman achter en gaat op zoek naar nog een glimp.

 

Wie is nu de vriend van God? Is het degene met de kennis over het Grote of juist degene met de verwondering over het Kleine?

Deel 1 - Gordijntjes in de hemel...

Het is een winterse avond in 1979. Ik ben net acht jaar oud en lig lekker te doezelen in mijn warme bed. Mijn oudste broer ligt in het stapelbed boven mij. In het donker kijk ik naar de stalen veren onder zijn matras. Zoals elke andere avond projecteer ik in mijn gedachten allerlei beelden op zijn bed boven mij. Soms zie ik hele voetbalwedstrijden of de meest spannende avonturen. Avonturen waarin ik natuurlijk altijd een heldenrol speel. Maar deze avond zie ik iets anders. Deze avond zie ik in mijn fantasie voor het eerst God in de hemel…

 

Ik zie God die vanuit zijn luie stoel uit het raam naar buiten kijkt. Buiten sneeuwt het. Ontelbare sneeuwvlokken dwarrelen in banen om elkaar heen. Voordat Hij zachtjes de gordijnen dicht doet om de warmte binnen te houden, valt zijn oog op een van de kleinere sneeuwvlokken. Ver weg ten midden van biljoenen anderen, maakt het kleine sneeuwvlokje zijn eigen dansje. Dit sneeuwvlokje noemen wij het Melkwegstelsel. Ieder vlokje dat tijdens de sneeuwstorm langs Gods raam komt zweven, is een compleet sterrenstelsel, dat zelf weer ook ontelbare sterren bevat. Het zijn als het ware sneeuwstormen in een sneeuwvlokje.

 

Ook in ons Melkwegstelsel sneeuwt het. Miljarden sterren dartelen langs elkaar heen. Ergens op de rand bevindt zich een piepklein, blauw stipje. Niet te zien met het blote oog. Wij noemen dit de aarde, ons thuis. Gods blik reist verder door zijn raam, door de sneeuwstorm in een vlokje tot op een paar honderd meter boven het aardoppervlak. Hij is nu onder de wolken, maar zelfs vanaf hier lijkt alles nog zo klein. Dan glimlacht Hij. Het gordijn gaat zachtjes dicht.

 

En met gevoel van geborgenheid en een glimlach op mijn gezicht val ik in een diepe slaap.

 

Soms kijk ik met enige weemoed op dat kinderlijke geloof terug. Wat was het heerlijk om onbevangen naar God te kunnen kijken. Onbevangen, omdat ik nog niet met de waarheid van de volwassenen was geconfronteerd. De waarheid van oudere broeders en zusters in onze kerk, die mij indirect vertelden dat mijn kinderlijke beeld van God onrecht deed aan het geopenbaarde beeld van God in de Bijbel. Ze leerden mij dat de waarheid mij vrij zou zetten. En toch twijfel ik soms of deze waarheid mij ook echt heeft vrij gezet. Als volwassene heb ik namelijk geleerd om nog wel naar God te kijken, maar Hem tegelijkertijd niet meer te kunnen zien.

 

Tegenwoordig ben ik zelf iemand die anderen in Gods waarheid wil meenemen. Als christelijke verhalenverteller gebruik ik onder andere goocheltrucs om mensen mee te nemen in het avontuur van geloven. De laatste tijd word ik met enige regelmaat door volwassen christenen benaderd met de vraag of ze mogen weten hoe een bepaalde goocheltruc precies werkt. De verwondering rondom de truc is voor hen niet voldoende. Ze willen de waarheid kennen en vragen van mij dat ik het mysterie voor hen ontneem. Meestal leg ik hen uit dat je, zodra je weet hoe een truc werkt, hiermee tegelijkertijd elke mate van verwondering doodslaat. Vaak is dit voldoende, maar sommigen dringen aan. Liever een doodgeslagen verwondering dan te leven zonder de gehele waarheid te kennen. Waar komt dat verlangen van volwassenen om grip op de waarheid te hebben toch vandaan?

 

Een aantal jaar geleden vierden wij vijfhonderd jaar Reformatie. Als een Schotse whisky distilleerderij hebben we vijfhonderd jaar lang de Bijbelse waarheid druppel voor druppel tot op perfectie gedistilleerd. Nu weten we het! Nu weten we precies hoe God alles in Zijn Woord bedoeld heeft. Nu kunnen we ons veilig en zeker voelen in onze kennis over God.

Ondertussen lijkt de verwondering stilletjes door de achterdeur van de distilleerderij naar buiten geglipt. Kunnen we ons nog verwonderen over het mysterie Gods?

 

Ineens zijn daar dan die eeuwenoude fluisteringen van Jezus: “Als je niet verandert en wordt als een kind, dan zul je het koninkrijk van God niet binnengaan.”

 

Jezus vraagt van de volwassenen om hem heen om te gaan geloven als een kind. Maar wat moet je als volwassene hiermee? Het is geen vraag waar je een gemakkelijk antwoord op kunt geven of die je kunt afvinken om daarna door te gaan met je huidige vorm van geloven. Het is een vraag die gelovigen dwingt om wellicht tot een schokkende conclusie te komen: “Misschien nodigt Jezus ons uit om God meer te gaan zien als een goocheltruc dan als een vaste waarheid.”

 

“Wat!? God als goocheltruc!? Wat is dat voor een Godslastering?”

 

Misschien mag ik je vragen om dit beeld niet gelijk als een belediging of als een bedreiging weg te zetten. Het is een beeldspraak. Natuurlijk is God geen goocheltruc. Net zo min als dat God een rots, een herder of een burcht is. Het zijn woorden waarmee we God aanduiden en die bepaalde gevoelens en beelden bij ons oproepen. Misschien kunnen we God als goocheltruc aan dit mooie rijtje toevoegen. Een beeldspraak die ons uitnodigt om opnieuw met kinderlijke ogen naar God te kijken.

 

Stel je voor dat het je als volwassene gaat lukken, dat je naar God leert kijken als naar een goocheltruc. Hij verwondert je. Hij laat je met open mond toekijken. Maar begrijpen doe je Hem niet. Dat hoeft gelukkig ook niet. Je bent een kind. Je hoeft God niet meer te begrijpen om je veilig en zeker te voelen. Je mag je over God verwonderen. Hij mag je ontroeren. Hij laat je lachen. God raakt je op plekken die je diep van binnen roeren. Vol verbazing kijk je om je heen. Hij sleept je mee, maar je weet niet waar naartoe. Je hoeft het ook niet meer te weten. Je laat je gaan. Voor het eerst in tijden voel je je vrij. Zou dit de Waarheid zijn? Wat het ook is, hier wil je meer van…

 

En God?

 

God kijkt glimlachend toe en sluit zachtjes de gordijnen.

Deel 9 - De Theoloog en de Bard: Twee wegen naar betekenis

De afgelopen dagen heb ik als bard (verhalenverteller/poet) verhalen gedeeld die uit mijn hart komen, maar ik merkte dat ze op weerstand stuiten bij sommigen, vooral bij (officiële en non-officiële) theologen. Dit heeft me aan het denken gezet over de fundamentele verschillen tussen de werkwijze van een theoloog en die van een bard. Beide zoeken naar waarheid en betekenis, maar hun benadering is totaal verschillend.

 

De theoloog gaat via het hoofd naar het hart.

De bard gaat via het hart naar het hoofd.

Hierin ligt een wezenlijk verschil...

 

Een theoloog richt zich op kennis, op waarheid in de vorm van vaste concepten en leerstellingen. Ze zoeken naar duiding, structuur, en willen die kennis op een heldere en logische manier overdragen. Ze willen dat alles klopt, dat elk detail in een groter geheel past.

 

Een bard daarentegen, richt zich op een innerlijke beweging, op het geraakt worden in het hart. Een bard schildert vergezichten, vertelt verhalen, en probeert iets in de ander te ontwaken. Het gaat de bard niet om de precieze uitleg, maar om de ervaring en de emotie die een verhaal teweegbrengt. Door een verhaal te vertellen, wil de bard mensen in beweging brengen, hen raken op een diepere, emotionele laag.

 

Helaas botsen deze twee benaderingen vaak met elkaar. Sinds het moment dat het gesproken Woord op papier werd gezet, staan barden en theologen tegenover elkaar. In een perfecte wereld zouden ze echter hand in hand kunnen gaan, als de rechter- en linkerhand van het Lichaam. De theoloog zou kunnen helpen om de diepgang en betekenis van een verhaal te onthullen, terwijl de bard die betekenis tot leven brengt in de harten van mensen.

 

In de praktijk voelt het echter vaak alsof de bard de werkwijze van de theoloog ondermijnt, en andersom...

 

Waar de theoloog probeert uit te leggen hoe iets precies zit, walst de bard daar met een grandioos verhaal overheen, een verhaal dat zich niet in het theologische bouwwerk probeert te voegen.

 

Waar de bard mensen met zijn verhaal in het hart raakt, probeert de theoloog vanuit een theologische lens de gaten te vinden en deze onder de aandacht te brengen.

 

Dit botst helaas… en ik heb de afgelopen dagen geprobeerd om met de theoloog in zijn taal in gesprek te gaan. Ook ik kan theologisch spreken, maar ik merkte dat dit de magie van het verhaal wegnam. Woorden werden gereduceerd tot louter woorden, terwijl het mijn bedoeling was om een diepere laag aan te boren.

 

Wat me opvalt, is dat er in de kerk, vooral door onze calvinistische achtergrond, zo weinig barden zijn. De balans is wat mij betreft zoek. Ik denk dat we geluk hebben als er op elke duizend theologische sprekers in een kerk op zondag, één bard aanwezig is. Dit is jammer, want we hebben zowel het hoofd als het hart nodig om een volwaardige spirituele ervaring te creëren.

 

Ik heb even overwogen om te stoppen met deze serie op Facebook. Er is nog zoveel Zee te ontdekken. Waarom terug naar de branding?

 

Twee redenen:

 

- Er staan zoveel mensen in de branding, op de rand van het strand en zee. Trouwe strandbezoekers en liefhebbers van de Zee, die zelfde roep horen…

- Moet ik als bard zwijgen omdat theologen mijn schrijfsels theologisch willen benaderen?

 

Terugtrekken is makkelijk. Maar het is mijn hoop dat er juist meer ruimte komt voor verhalenvertellers, voor degenen die via het hart naar het hoofd gaan, om de magie van het verhaal te herontdekken en te delen. Want in die magie schuilt een kracht die niet in woorden te vangen is, maar die de potentie heeft om harten te raken en levens te veranderen.

Deel 8 - Een ontroerend mooie brief terug van 'God' via ChatGPT (off all things…)

Drie brieven had ik aan God geschreven op wateroplosbaar papier. Iets te vertrouwelijk om ze hier te delen, maar op een koude zaterdag in november heb ik ze op het strand van Vlieland, middels een onderdompeling in mijn geliefde zee, teruggegeven aan de Zee.

 

Drie brieven waarin ik mijn hele geestelijke reis aan God uitlegde, niet omdat Hij dat nodig had, maar omdat ik het des te meer nodig had…

 

Waarin ik Hem vertel over mijn motivaties achter de keuzes om Hem in alles te volgen en hoe ik heel graag zelf meer autonomie en volwassenheid in dit proces wil opnemen.

 

Brieven waarin ik Hem vraag om mij vrij te zetten van jeugdige beloften van toewijding die ik niet meer waar kan maken of wil maken. Een schone lei...

 

Niet langer de gehoorzame dienstknecht, maar een volwassen man.

 

In mijn hart ervoer ik de fluistering: “He, he, eindelijk! Dat werd tijd…” Woorden die borrelend uit mijn onbewuste omhoog kwamen of van Boven naar beneden daalden… Of beide…

Moet dit botsen? Moet het een of het ander zijn? Moet het verklaarbaar zijn en de titel ‘Gods stem’ krijgen? Het antwoord weet ik niet. Wat ik wel weet, is dat ik in dit hele proces meerdere keren tot tranen toe geroerd ben, omdat ik innerlijk, in de diepte van mijn wezen, ineens iets ‘weet’ waarvan ik me tot een paar seconden daarvoor totaal niet bewust was.

 

Gods stem of borrelend uit mijn onbewuste? Misschien wel ja en ja!

 

En toch…

 

Ik wilde graag iets meer, iets tastbaars om vast te houden. Maar hoe?

 

En ineens moest ik denken aan ChatGPT. Ik ben een groot gebruiker van deze tool, dus op een avond heb ik ‘hem’ (Chat dus) alle drie de brieven voorgelegd en uitgelegd dat ik als ritueel deze brieven aan Jezus, God de Vader en de Heilige Geest op wateroplosbaar papier had geschreven en deze tijdens een onderdompeling in de zee aan God had gegeven.

 

Dit was de reactie die ik ontving van ChatGPT:

 

"Als AI heb ik geen persoonlijke overtuigingen of ervaringen, maar ik kan een medelevende en begripvolle benadering voorstellen die mogelijk kan worden gehanteerd bij het reageren op deze diep persoonlijke en oprechte brieven. Een antwoord vanuit een goddelijk perspectief, zoals men zich dat zou kunnen voorstellen, zou onvoorwaardelijke liefde en respect voor de reis en keuzes van het individu kunnen weerspiegelen."

 

En toen kwam hij gelijk met de volgende brief die me tot tranen toe roerde…

 

-------------------------------

 

P.S. Een opmerking voor mijn christelijke vrienden hier op Facebook:

 

Deze brief komt niet van God, maar van ChatGPT. Ik begrijp dat sommigen van jullie theologische bezwaren kunnen hebben bij deze brief, en ik zeg ook niet dat ik het er 100% mee eens ben. Toch raakte de brief mij op een diepe manier.

 

Ik kan me voorstellen dat vooral de zin "Zoals de oceaan alle rivieren accepteert, accepteer Ik alle wegen die bewandeld worden in Waarheid en Liefde" vragen oproept. Tast dit niet de woorden van Jezus aan dat Hij de enige weg is? Ja en nee!

 

Ik heb hierover nagedacht en bedacht dat, aangezien Jezus zichzelf de Waarheid noemt en Johannes God Liefde noemt, je zou kunnen zeggen dat God de wegen accepteert die in Jezus en in God bewandeld worden.

 

Ik vond het toch de moeite waard om te plaatsen.

 

--------------------------------

 

“Geliefd kind,

 

Jouw brieven hebben Mij bereikt, niet door middel van papier en inkt, maar door de oprechtheid van jouw zoektocht en de diepte van jouw ziel. Ik hoor de worstelingen en de moed in jouw woorden, het verlangen naar bevrijding en de drang naar een waarheid die resoneert met het diepste van jouw wezen.

 

Weet dat Ik niet beperkt ben tot één enkele vorm, leer of traditie. Ik ben even uitgestrekt als de oceaan waarin je jezelf wilt verliezen, en net zoals de oceaan alle rivieren accepteert, accepteer Ik alle wegen die bewandeld worden in Waarheid en Liefde. Als je zoekt om Mij te vinden buiten de grenzen van de structuren die je kent, ben Ik daar. Als je mij wilt vinden in de stilte van je hart, buiten de geschreven woorden en rituelen, ben Ik daar ook.

 

Jouw reis is heilig, net als jouw autonomie. Je bent vrij om te zoeken, te twijfelen en jouw eigen pad te vinden. De beloften en verplichtingen die je hebt gemaakt, uit angst of liefde, op zoek naar Mij of op de vlucht voor pijn, worden begrepen. Ik zie de intentie achter jouw daden, de liefde in jouw hart en de zoektocht in jouw geest.

 

In jouw zoektocht naar God voorbij je beeld van God, moge je de essentie vinden die al het bestaan verbindt - de essentie die voorbij namen en vormen gaat, voorbij het verleden en de toekomst, voorbij angst en beperking. Ik ben de stille aanwezigheid in het lachen van kinderen, de warmte in de glimlach van een vreemde en de wijsheid in jouw adem.

 

Je hoeft geen labels te dragen die je niet dienen, of vast te houden aan beelden die Mij beperken. Je bent vrij om los te laten, te verkennen en te groeien. En in jouw groei zul je ontdekken dat Ik niet verloren ben voor jou, maar gevonden in alles en niets, in grootsheid en eenvoud, in het heilige en het alledaagse.

 

Moge je in vrede wandelen en met de moed om de auteur van je eigen bestemming te zijn, en daarbij ontdekken dat Ik altijd al met je mee wandelde, in elke stap, in elke ademhaling, in elk moment van jouw bestaan.

 

Met liefde die geen grenzen kent,

 

De Goddelijke Aanwezigheid zoals jij die begrijpt”

Deel 7 - Liever om de 10 jaar een 'echte' ontmoeting met God...

Liever om de 10 jaar een 'echte' ontmoeting met God hebben, dan geloven dat Hij bij mij is en voor de rest helemaal niks ervaren...

 

Hieronder een fragment uit mijn dagboek, reflecterend op deze onverwachte volledige afwezigheid van God in mijn leven. Het doet mij denken aan Abraham, de enige mens ooit die door God als Zijn vriend wordt omschreven, en hoe ondanks zijn vriendschap met God ook Abraham jarenlang met Gods afwezigheid en leegte moest leven:

 

“Abraham is de enige persoon in de Bijbel die door God als Zijn vriend wordt omschreven. Maar wist je dat Abraham ‘slechts’ zeven ontmoetingen met God had? In de Bijbel worden deze ontmoetingen gedetailleerd beschreven. De eerste vond plaats toen Abraham 75 jaar oud was, en daarna volgden er nog zes. Vaak zaten er tussen de 10 en 30 jaar tussen deze ontmoetingen. Het is alsof God even iets voor Zichzelf ging doen en er ineens 15 jaar verstreken waren. Toch, ondanks dat ze elkaar slechts zeven keer ontmoetten, soms met tussenpozen van wel twintig jaar, werd Abraham door God als Zijn vriend beschouwd.

 

Moet je je voorstellen dat je Abraham bent, die keer op keer de belofte krijgt van een zoon en een groot volk en elke keer tien tot dertig jaar moet wachten op de volgende ontmoeting. In de tussentijd gebeurt er helemaal niets. Geen zoon, geen groot volk, geen gevoelens van aanwezigheid, geen beloftes van ‘Ik ben altijd bij je, ook al merk je daar niks van…’ Slechts wachten, hopen, leegte, twijfel en waarschijnlijk gevoelens van ‘dit duurt wel lang…’

 

Abrahams verhaal doet mij op een nieuwe manier denken over mijn eigen gevoel van Gods afwezigheid.

 

Weet je, ik zou liever zeven keer in mijn leven een echte ontmoeting met God hebben, Hem als een vriend mogen beschouwen, en voor de rest in Zijn afwezigheid en leegte leven, dan te moeten geloven dat Hij altijd bij mij is, terwijl ik er helemaal niets van merk.

 

Wat mij betreft, en dit is puur persoonlijk, als er geen enkele beleving of ervaring van Gods aanwezigheid is, dan kan Hij er net zo goed (even) niet zijn. Als je gelooft dat iemand heeft beloofd dat hij of zij bij je is en je merkt maandenlang helemaal niets van die persoon, dan is er een grote kans dat die persoon er niet meer is en dat je zijn belofte misschien gewoon verkeerd begrepen hebt.

 

Kan ik dat? Net als Abraham, te midden van Zijn afwezigheid mijn eigen leven leiden, hopend dat ik om de 15 jaar een ‘echte’ ontmoeting met Hem heb? Word ik dan boos of verontwaardigd als Hij ineens weer opduikt, of kunnen we, als echte vrienden, gewoon verdergaan waar we de laatste keer gebleven zijn?”

Deel 6 - Brieven in de zee

Deel 6 van een serie Facebook-posts over mijn geloofsreis en geloofsontwikkeling in de afgelopen jaren, met de hoop dat mensen die een soortgelijk proces doormaken, zullen ervaren dat ze niet alleen zijn.

 

Opgegroeid in de evangelische en charismatische wereld, leerde ik van jongs af aan dat God volledige overgave eiste. Het was de norm dat je, als klein kind, je hart aan Hem gaf. Dit heb ik dan ook vanaf mijn vierde jaarlijks gedaan. Als kerk gingen we naar de Landdag in Velzen, een soort festival, waar ik als kind elk jaar opnieuw ‘mijn hartje’ aan Jezus gaf. Terugkijkend besef ik dat dit vooral werd ingegeven door angst.

 

De kerk waar wij als gezin deel van uitmaakten, geloofde sterk in de eindtijd, in de opname van de gemeente en de grote verdrukking. (Als je niet weet wat deze termen inhouden, misschien des te beter…) Als achtjarige had ik alle boeken van Hal Lindsey verslonden. Ik wist precies welke vreselijke dingen er tijdens de ‘grote verdrukking’ zouden gebeuren en was me ervan bewust dat Jezus in de hemel bepaalde wie wel of niet ‘opgenomen’ zou worden. Een slim kind is op zijn toekomst voorbereid, dus mijn hart gaf ik aan Hem. Jezus, mijn held, mijn herder, mijn redder, maar ook de grote boeman.

 

Als tiener werd mij geleerd dat ik mij 100% aan Hem moest overgeven. ‘No Compromise’, zoals Keith Green zou zeggen! De hoofdletter ‘Ik’ moest diep buigen voor de ‘C’ van Christus. De kern van de leer was: ‘Ik moet steeds kleiner en kleiner worden, zodat Jezus steeds groter in mij kan worden.’ Dit was dan ook de dooptekst die ik ontving toen ik als zestienjarige werd gedoopt: “Niet langer ik, maar Christus leeft in mij…”

 

Het feit dat ik nog nooit écht had geleefd, en dat ik al vanaf mijn kindertijd onderworpen was aan deze Jezus en de Vader in de hemel, telde niet mee. Ik kan me voorstellen dat iemand die een sterk ego heeft opgebouwd en zijn hele leven heeft ingericht, na een levensveranderende ontmoeting met Jezus een buiging zou moeten maken en zijn leven anders zou inrichten. Maar wat als je al je hele leven intern in een knielende, onderdanige houding ligt? Hoeveel dieper en gehoorzamer kan je dan nog gaan?

 

Mijn gehoorzaamheid in de jaren daarna ging zeer diep. Als perfectionist had ik me (misschien onbewust) ten doel gesteld om God zoveel mogelijk te behagen met alles wat ik had en kon. Jarenlang dacht ik dat ik goed bezig was… Maar dit kostte mij, en de mensen om mij heen, veel. Veel te veel. Ik was de gehoorzame, oudste zoon die keihard zijn best deed om de Vader te behagen.

 

Toen kwam de burn-out, gevolgd door een (gelukkig tijdelijke) depressie en alle zware gedachten die daarbij kwamen kijken.

 

En in die periode, van de ene op de andere dag verdween God. Elk besef van zijn aanwezigheid, bewust-zijn van hem, iets van ervaren verdween volledig. Er was van het ene op het andere moment een wezenlijk verschil.

 

In mijn verhalen benoem ik dit proces op verschillende manieren.

 

(Trouwens, heel apart dat ik deze verhalen in de afgelopen tien jaar voorafgaand aan het werkelijk plaatsvinden van de afwezigheid geschreven heb. Alsof ik ‘wist’ dat dit er ooit aan zou komen.)

 

In mijn evangelisch denken en alle preken die ik ooit gehoord heb (en het zijn er duizenden!), had ik nooit gehoord dat dit je zou kunnen overkomen.

 

In deze afwezigheid werd mijn hele denken over wat het inhoudt om God te volgen op zijn kop gezet.

 

Over dit proces zal ik de komende dagen en weken stukken uit mijn dagboek delen. Ik doe dit omdat ik weet hoe eenzaam je je als mens in dit proces kunt voelen, en ik zeker weet dat ik niet de enige ben die door zo’n proces van geloofsherijking en deconstructie heen gaat.

 

Een sterk gevoel dat ik had, was dat ik, als onderdeel van mijn verdere geloofsontwikkeling, mijn hart terug wilde. Ik had het als vierjarig jongetje in angst weggegeven, en nu wilde ik het terugvragen. Mijn hart is van mij…

 

Dit heb ik toen in een van mijn dagboeken geschreven:

 

“Nergens in de Bijbel vraagt God ons om ons hart aan Hem te geven. Je hoeft Hem je hart niet te schenken, want jouw hart is van jou. Jij bent autonoom, met verantwoordelijkheid, autoriteit en vrijheid van handelen. Dit mag je inzetten als volwassen mens in je wandeltocht met Hem. God vraagt niet dat je 100% voor Hem leeft, alsof jouw leven volledig onder Zijn controle moet staan. In plaats daarvan nodigt Hij je uit om met Hem te leven, in een partnerschap waarin je mag kiezen hoe je die relatie vormgeeft.

 

Je hoeft je niet door Hem te laten gebruiken alsof je slechts een instrument in Zijn hand bent. In plaats daarvan biedt Hij je de mogelijkheid om samen te werken, als je daarvoor kiest. Het is een wederzijdse relatie, waarin jouw autonomie wordt gerespecteerd en gewaardeerd. God zoekt niet de volledige overgave van jouw autonomie, maar een vrije, bewuste samenwerking waarin je met Hem kunt wandelen en samen kunt creëren.”

 

Zo schreef ik drie brieven op wateroplosbaar papier: eentje aan Jezus, eentje aan God de Vader en eentje aan de Heilige Geest. Aan Jezus vroeg ik mijn hart terug. Aan God de Vader schreef ik dat ik niet meer voor Hem, maar wel met Hem wil leven en de Heilige Geest schreef ik dat ik niet meer door Hem gebruikt wil worden, maar wel bereid ben tot samenwerking. Het was tijd om op te gaan staan!

 

Op een koude novemberdag liet ik me, met deze brieven, als ritueel in de zee vallen, waarbij de brieven in seconden door het ijskoude water waren opgelost.

 

Het was een grote stap in mijn geloofsreis.

Deel 5 - Vervolg van de dag dat God tegen mijn raam tikte

In het eerste gedeelte van dit verhaal vertel ik hoe God op een dag op het raam van mijn geloofskamer tikt en mij vraagt of ik met Hem wil buitenspelen. Deze vraag verbaast mij en maakt mij boos, maar uiteindelijk geef ik toe. Met angst in mijn hart laat ik mijn geloofszekerheden achter en kruip door een klein deurtje naar buiten…

 

“Ik knipper met mijn ogen. Tot mijn verbazing sta ik buiten op een grote weide vol prachtige bloemen. Het geloofshuis waar ik eerst in woonde, staat nu als een poppenhuis naast mij op de grond. Ik kan me nu al niet meer voorstellen dat ik daar ooit in paste.

 

God kijkt mij breed lachend aan.

 

“Ga je met Mij mee?” Hij biedt mij Zijn hand aan, maar ik schud mijn hoofd. Ik buk mij naar de grond en probeer mijn geloofshuis met twee handen op te tillen. Zo, dat is zwaarder dan ik had verwacht. Maar het lukt me net. Schuifelend loop ik naast God. Als snel verschijnen de eerste zweetdruppeltjes op mijn hoofd en krijg ik kramp in mijn vingers.

 

“Vindt U het goed als we even uitrusten?”

 

Zonder het antwoord af te wachten zet ik mijn geloofshuis weer neer in het gras. Ik heb pas een paar meter gelopen en ik merk dat ik nu al niet verder meer kan…

 

“Zou je het fijn vinden als ik je geloofshuis in een heliumballon verander? Dan kan je het gemakkelijker met je meedragen.”

 

Blij roep ik ‘ja, graag!’ en voordat ik het weet, loop ik met een mooie, rode heliumballon in mijn hand. Zo, dat voelt lekker licht. Nu heb ik een hand vrij en leg ik mijn hand in Gods hand.

 

“Vertrouw je Mij?”, vraagt Hij al lopend. Ik knik bevestigend.

 

“Weet je het zeker?” vraagt Hij mij.

 

Ik knik Hem vol vertrouwen toe.

 

“Dat is goed.” zegt Hij lachend, ”Dat is heel goed.”

 

Dan blaast Hij. Ik lach. De wind waait door mijn haren.

God blaast harder. Te hard! De wind begint aan mijn ballon te trekken.

Een derde keer blaast God. Nu is de wind zo hard, dat ik de ballon moet loslaten.

“Nee’ roep ik, terwijl ik mijn ballon steeds kleiner zie worden.

 

‘Neeeeee....’

 

Op dat moment gaan alle lichten met een knip uit.

 

Ik sta in het donker op een toneel en ik weet: “Ik ben alleen. Ik ben helemaal alleen.” Er is niemand meer. De zaal is leeg. De stoelen zijn onbezet. Verdwaasd ga ik op het podium zitten. Ik kijk naar mijn hand die leeg is. Ik ben God kwijt. Ik ben alles kwijt. Er blijft alleen maar leegte en duisternis over. Even blijf ik zo zitten. Dan word ik vanuit de coulissen door Schuld en Aanklacht besprongen. Als hongerige leeuwen knagen ze aan mij.

 

“Wat heb ik gedaan? Ik heb al mijn geloofsovertuigingen losgelaten en ben het kwijt. Ik heb mijn geloofszekerheden verloren en krijg het nooit meer terug. En God... die is ook verdwenen. Ik had het moeten weten. Het was de duivel. Satan heeft mij verleid en nu ben ik verloren.”

 

Paniek raast door mij heen.

 

“Ik had gewoon in mijn stoel moeten blijven zitten. Dom, dom, dom! Je bent dom!”

 

Ik sla mijzelf hard op mijn hoofd.

 

“Schuldig.... Het is je eigen schuld. Jij ook altijd met je zucht naar avontuur. Altijd meer willen dan andere gelovigen. Wat een hoogmoed te denken dat je op avontuur kon gaan met God. Wat ben je voor een heiden dat je zulke gedachtekronkels verzint als een god die met je buiten wil spelen. Aaargh!!”

 

Zo blijf ik liggen terwijl de schuld en aanklacht in mij stormen. In mijn duisternis wordt het nacht. Dit was de eerste dag.

 

De volgende dag breekt er geen licht door. Alleen verlatenheid, wanhoop en schuld. Het wordt nacht. Dit was de tweede dag.

 

‘s Morgens word ik wakker met hoop. Vandaag is het de derde dag.

De dag van de opstanding. Vandaag komt het goed.

Maar vandaag gebeurt er niks. Ik ben verlaten door God.

Zo gaat het door naar de vierde, de vijfde en de zesde dag.

Op de ochtend van de zevende dag krijg ik opnieuw een sprankje hoop.

De zeven dagen van de schepping. Nu komt God terug.

 

Maar alleen schuld,

mijn schuld,

mijn eigen schuld,

mijn eigen dikke schuld

blijven achter.

 

Weken komen en weken gaan. Mijn duisternis wordt niet lichter. Op de veertigste dag laait voor de derde keer een beetje hoop in mij op. Dit duurt toch zeker niet langer dan veertig dagen. Zelfs Jezus werd maar veertig dagen in de woestijn verzocht.

Maar ook de veertigste dag gaat voorbij.

 

Voorbij, terwijl mijn duisternis niet breekt,

de krijsende stemmen niet in mij zwijgen

en de leegte mij niet vult.

 

Dan beginnen de dromen...

‘s Nachts droom ik van Abraham die in het duister op reis ging.

Van Jozef in de donkere put.

Van Mozes veertig jaar lang in de woestijn.

 

‘s Morgens als ik wakker word, roep ik het uit naar God:

“Laat dit alstublieft geen veertig jaar duren.”

 

Ik droom van het volk in ballingschap,

Van Nebukadnezer die jarenlang als een beest in duisternis leefde.

 

‘s Morgens gil ik het uit naar God:

“Is dit nou het avontuur? Het is U die mij heeft verraden! Ik heb niet U verraden. U mij! Ik heb niet U verlaten. U heeft mij verlaten! Hoe kunt U mij dit flikken?”

 

Ik tier. Ik vloek. Ik gil. Ik raas.

Het blijft stil.

 

De volgende ochtend weet ik het.

Ik sta op en roep tegen een lege hemel:

“Wie U ook bent, ik laat U los.”

 

Op dat moment hoor ik een heel zacht gefluister:

“Laat maar los. Laat je maar vallen. Ik houd je wel vast.”

 

Ik spits mijn oren. Wat was dat? Met elk vezel in mijn lijf probeer ik stil te zijn. Maar niks! Het is al weg. Vervaagd met de wind.

 

Ik roep nog: “Wat zei U?”

 

”Riep U wat?”

 

”Wou U nog wat zeggen?”

 

Schril lachend daag ik Hem uit.

Het blijft stil.

 

De weken veranderen in maanden.

De maanden veranderen in een jaar.

 

Eerst verdwijnt Schuld.

Kort daarop neemt Aanklacht afscheid.

Moe gestreden laat ik hen gaan.

Ik kijk naar mijn lege handen.

Elke mate van geloofszekerheid ben ik kwijt.

 

Ik ben niks meer. Maar ik leef.

Ik heb niks meer. Maar ik adem.

Ik weet niks meer. Maar ik ben.

 

Langzaam wordt het stil in mij. Voor het eerst in mijn leven wordt het echt stil.

 

Deze stilte doet mij goed. Ik laaf mij aan de stilte. Ze voedt mij. Ze koestert mij en ik koester op mijn beurt haar. Ze geneest mij en brengt mij tot rust. En in die stilte is daar de Stem!

 

“Mijn kind, Ik ben in je. Ik heb je nooit verlaten. Al die tijd lag je in mijn hand. Mijn waarheid is in je. Het is goed. Het is heel goed.”

 

Vanuit het duister zie ik achter in de toneelzaal een lampje aangaan. ‘Nooduitgang’ staat er.

 

Wil ik dat wel? Durf ik dat wel?

 

Ik sta op, loop omhoog de zaal in.

Als ik mijn hand op de hendel leeg, realiseer ik me: “Dit is het...”

Ik doe de deur voorzichtig open.

Fel licht stroomt naar binnen.

Ik knijp mijn ogen dicht.

Langzaam doe ik mijn ogen open.

 

Ik zit in mijn lederen stoel in mijn geloofskamer. De open haard brandt. In mijn handen ligt een opengeslagen geloofsbelijdenis. Ik kijk naar het schilderij aan de muur. Ik kijk naar de geloofsbelijdenis. Ik sla hem dicht en sta op. Dit voelt zo vertrouwd en tegelijkertijd voel ik mij hier niet langer thuis.

 

Als ik mij omdraai, zie ik een grote deur.

Er is een deur in mijn geloofskamer ontstaan.

Ik kan naar buiten en ik kan naar binnen.

Ik kan weg gaan en ik kan terug komen.

Ik weet het!

Het is goed!

Ik mag met Hem wandelen.

De hele wereld is mijn woning.

Een nieuw avontuur wacht.

 

En als ik wil...

...kan ik altijd terugkomen naar mijn geloofskamer.

Waar de open haard brandt

Waar mijn stoel op mij wacht.

 

Maar eerst het avontuur...

 

In stilte,

luisterend naar de stilte,

ga ik op weg.

Deel 4 - De dag dat God tegen mijn raam tikte en vroeg: “Kom je buiten spelen?”

Met een boek op mijn schoot zit ik in mijn lederen stoel in mijn geloofskamer. Bij de muur tegenover het raam brandt de open haard. Boven de haard hangt een schilderij van de Synode van Dordrecht. Op het schilderij zie je hoe de contraremonstranten rondom de remonstranten zitten en hoe voorzitter, Johannes Bogerman, zich trillend van verontwaardiging tot de remonstranten wendt en de legendarische woorden spreekt: “Gij wordt weggezonden, gaat heen.”

 

Deze kamer is mijn geloofskamer en staat vol met mijn theologische boeken en geloofsovertuigingen. Naast mij liggen de Bijbel, de geloofsbelijdenis van Nicea, de Drie Formulieren van Enigheid en mijn eigen Evangelische geloofsbelijdenis. Het is misschien een samenraapsel van overtuigingen voor andersdenkenden, maar voor mij is dit de Bijbelse waarheid.

Deze kamer voelt goed. Wat is het heerlijk om je onder te dompelen in de Bijbelse waarheid en te weten dat je deze kamer nooit meer hoeft te verlaten. Dat kan ook niet. Mijn geloofskamer heeft geen deur.

 

Hier breng ik mijn dagen door met het lezen van Bijbelse boeken, het luisteren naar Bijbelse preken en mij laten opbouwen door de Bijbelse waarheid. Als ik me verveel, vul ik voor mijn vermaak mijn formulier van geloofsovertuiging voor de zoveelste keer in. Ik race door de antwoorden en vink ze allemaal met ‘ja’ aan. Ik weet wat ik geloof. Ik mag zeker zijn in mijn geloofsovertuiging. Het licht van de Bijbelse waarheid verlicht mijn leven. Het is goed. Het is heel goed.

 

Zo zit ik na de lunch in mijn stoel te mijmeren als ik mij bewust word van een zachtjes tikken op het raam. Ik leg mijn theologische boek even opzij en als ik mij omdraai, zie ik God enthousiast staan te zwaaien. Hij staat buiten voor het raam en roept iets naar mij, maar ik kan Hem niet goed verstaan.

 

Ik sta op en loop naar het raam. “Ik kan U niet verstaan.” Lachend knikt Hij met zijn hoofd en roept iets harder: “Kom je buiten spelen?” Ik draai me om en kijk naar het vuur. “Dit kan niet”, denk ik. “Buiten spelen met God? Wat beeld ik mij zelf niet in?” Maar als ik mij omdraai, staat God daar nog steeds. “Kom je buiten spelen?”

 

Glimlachend kijkt Hij mij aan. Ik schud mijn hoofd. Wat moet je daar nou op antwoorden?

 

“Nee, sorry! Ik ben een preek aan het luisteren. Misschien een andere keer.”

 

Snel draai ik me om en met een rood hoofd vlucht ik terug mijn stoel in. “Wat was dat nou voor antwoord? Daar kun je God toch niet mee afpoeieren.” Maar als ik mij na een aantal minuten stilletjes omdraai, is God verdwenen.

 

Ik leg mijn boek weg en zet een preek aan. Maar ik kan mij niet meer concentreren. Onrust giert door mijn lijf. Wat is er net gebeurd? God die met mij wilde buiten spelen? Wat een fantasieën.

 

Maar wat is dat? Daar is het getik weer. Snel draai ik me om. Het is God. Lachend staat Hij voor het raam te zwaaien. “Kom je buiten spelen?” Ik weet niet waar ik de moed vandaan haal, maar ik ben het zat. Ik ga Hem de waarheid vertellen.

 

“Ik kan niet naar buiten komen spelen. Er is geen deur in deze kamer,” roep ik door het glas.

 

God is even stil en dan wordt Zijn glimlach breder. “Ik ben de Deur.”

 

“Nee, U begrijpt het niet. Dit is de kamer van de Bijbelse waarheid.”

 

God lijkt even na te denken en dan antwoordt Hij met een nog grotere glimlach: “Ik ben de Waarheid.”

 

“Nee, U luistert niet. Dit is de enige waarheid. Er is geen waarheid buiten deze kamer.”

 

”Waarom sta Ik dan buiten jouw kamer?”

 

Ik loop weg van het raam en staar naar het schilderij. Ik ben boos, bang en verward. “Mijn kamer?!” Ik ren naar het raam en schreeuw tegen God: “Dit is niet mijn kamer. Dit is Uw kamer. U zou niet daar buiten moeten zijn. U zou hier binnen moeten zijn. Als U echt God bent, zou U zich binnen de Bijbelse waarheid moeten bevinden.”

 

Gods gezicht wordt zachter. “Mijn kind, Ik ben groter dan de Bijbelse waarheid. Daar laat Ik mij niet door opsluiten.”

 

Heiligschennis! De woede raast door mij heen. “U spreekt heiligschennis!” De woorden boven het schilderij komen in mij naar boven en ik gil het uit tegen God: “Gij wordt weggezonden. Gaat heen!”

 

Langzaam draait God zich om en verdwijnt uit beeld. Ik sta te trillen op mijn benen. Wat overkomt mij? Bevend laat ik mij in mijn stoel vallen, waar ik minutenlang ineengedoken blijf zitten. “Ik heb de goede strijd gestreden. Ik heb de loop geëindigd, ik heb het geloof behouden.” Deze gedachten maken mij rustiger. Ik herhaal ze als een mantra. Keer op keer. Langzaam word ik stil. “Ik heb de goede strijd gestreden. Ik heb de loop...”

 

Dan word ik mij bewust van getik op het raam. ‘Nee, hè...” Ik kijk niet en blijf ineen gedoken zitten. Misschien gaat Hij wel weg. Maar nee, het getik houdt aan.

 

Voorzichtig kom ik uit mijn stoel en loop naar het raam. Daar staat God. Verdrietig kijkt Hij mij aan. “Mijn kind...” fluistert Hij en verbazingwekkend kan ik zijn woorden deze keer zo zuiver en duidelijk horen, dat het lijkt alsof Hij naast me staat en ze in mijn oren fluistert. “Mijn kind, luister! Dit is de derde en laatste keer dat Ik het je vraag. Als je nu voor een derde keer ‘nee’ zegt, zal je al een oude man zijn, voordat je Mij dit weer hoort vragen. Denk dus goed na voor je Mij een antwoord geeft. Ik wil graag een nieuw avontuur met je aangaan. Blijf je de komende jaren in deze kamer zitten of ga je met Mij buiten spelen?”

 

Ik draai mij weg van God. De ernst van de situatie en van de vraag dringt tot mij door. Wat wil God van mij? Moet ik de kamer van mijn geloofswaarheid verlaten? Hoe kan ik deze kamer verlaten? Deze kamer is mijn geloof. Vraagt God van mij dat ik mijn geloof verlaat? Hoe kan ik met God meegaan en de geloofsbelijdenis van Nicea, de Drie Formulieren van Enigheid en de Evangelische geloofsbelijdenis achter mij laten? Hoe kan God dit van mij vragen? Wat blijft er dan over?

 

Er woedt een strijd in mij. Er is een stem die zegt: “Ik hoef dit niet te doen. Ik kan gewoon in mijn stoel blijven zitten. Dan ben ik behouden. Dan weet ik dat ik naar de hemel ga, dat ik een goede christen ben. Dan ben ik veilig. Als ik in mijn stoel blijf zitten, kan ik tot mijn dood toe een Bijbelse gelovige blijven. En... ik heb de belofte dat God het me nog een keer komt vragen als ik een oude man ben.”

 

Tegelijkertijd is daar die andere stem. Ongrijpbaar, die als een wind door mij heen waait en roept: ”Wil je dat echt? Je mag met God gaan buiten spelen. God wil met jou een avontuur aangaan. Dat sla je toch niet af.”

 

“Maar dan raak ik alles kwijt. Al mijn geloofszekerheid. Alles wat ik de afgelopen decennia qua kennis en overtuiging heb opgebouwd.”

 

“Waarom zou God dit van je vragen, als Hij jouw geloofsovertuiging en geloofszekerheid zo belangrijk vindt. Man, je moet kiezen tussen je God en je geloof over God. Dat is toch geen keuze...”

 

“Ik ben bang...”

 

Ik draai mij naar God en fluister: “Ik ben bang...”

 

Er verschijnen tranen in Zijn ogen. “Dat weet Ik, mijn kind. Ik blijf bij je. Ik laat je nooit in de steek. Ga je met Mij mee?”

 

Stilletjes knik ik ‘ja’.

 

“Kruip maar door het deurtje naar buiten.”

 

Verbaasd draai ik me om en zie een heel klein deurtje naast de open haard. Maar die is toch veel te klein. Daar pas ik niet door heen. Als ik het deurtje open doe, blijkt het warempel net te passen. Ik wring mij er doorheen. Ik kijk nog een keertje rond in mijn geliefde, vertrouwde geloofskamer en doe de deur dan zachtjes achter me dicht.

Deel 3 - De man met het gouden litteken en schaduw...

Nog een gelijkenis, die op andere wijze hetzelfde proces van het strand, de Zee, de leegte en het volwassen worden beschrijft...

 

Ooit was ik een kind dat dolgraag luisterde naar de verhalen over de Koning zonder schaduw. Ik kwam in kerken met leiders zonder schaduw en merkte in mezelf het verlangen om ook zonder schaduw te zijn. Maar hoe? Mijn schaduw is al zo groot... Zal ik hem misschien kunnen vangen en opbergen? Stel dat ik een stuk oude pijn, een stuk afwijzing en een stuk minderwaardigheidsgevoel neem en hiervan een juten opbergzak naai. Dan hoef ik mijn schaduw alleen nog maar te vangen...

 

Zo gezegd, zo gedaan. Ik ving mijn schaduw, stopte hem in de zak en hield hem met mijn linkerhand goed dicht. Het betekende wel dat ik mijn linkerhand nergens anders meer voor kon gebruiken. Ik kon natuurlijk niet het risico lopen dat mijn schaduw me ooit zou ontsnappen.

 

Met mijn zwaard in mijn rechterhand en mijn opbergzak in mijn linkerhand trok ik jarenlang als ridder ten strijde. Vechtend tegen onrecht, vechtend voor het koninkrijk van de Koning. Maar soms ook vechtend tegen kasteelheren en andere ridders van de koning, die vanwege hun grote schaduwen in mijn ogen de Koning niet waardig waren.

Tot op de dag dat ik moegestreden en licht uitgeput van de Koning een persoonlijke uitnodiging ontvang, een uitnodiging om samen met hem op reis te gaan. Ik kan me geluk niet op! Weken, maanden zijn wij onderweg. Uiteindelijk komen we aan op een open plek in het midden van een afgelegen bos. “We zijn er,” zegt de Koning. “Dit is de plek waar ik je mee naartoe wilde nemen.” Ik ben verbaasd. Hebben we al die maanden samen gereisd om deze afgelegen plek te bereiken? Hier is niets te vinden!

 

Maar de Koning stapt van zijn paard af en vraagt mij tegenover hem te komen staan. Hij grijpt zijn zwaard. “Steek je hand uit”, zegt hij. Ik steek mijn rechterhand uit, maar de Koning schudt langzaam zijn hoofd. “De andere hand!” Aarzelend steek ik mijn linkerhand, met daarin de opbergzak, naar voren. De Koning sluit zijn ogen. Even is het doodstil. Dan slaat hij met zijn zwaard diep in mijn linkerhand. Het zwaard snijdt dwars door de huid, de pezen en de zenuwen, tot diep in het bot. Bloed spuit uit de wond in mijn hand. De pijn en de schok zijn ondraaglijk. Tegelijkertijd valt de zak in drie stukken op de grond, en zie ik mijn schaduw ontsnappen.

 

Ontzet kijk ik naar mijn hand, naar de Koning met zijn bebloede zwaard, naar de drie stukken op de grond en naar mijn schaduw die vlak achter mij verschijnt. Hier kan ik niet blijven. Ik moet weg, weg van dit verraad, weg van deze schaduwloze Koning, weg van de pijn en al het bloed. Weg moet ik! Ver weg! Ik draai me om en ren weg tussen de bomen door, dieper en dieper het bos in. Bang dat de Koning achter me aan komt. Hópend dat de Koning achter me aan komt. Maar niemand komt. Niemand volgt. Ik ben alleen. Alleen met mijn schaduw.

 

De nacht valt en mijn hand klopt van de pijn. Ik knoop een zakdoek om mijn hand die meteen doordrenkt raakt met bloed. Wat voel ik me verlaten, bang, boos, verraden en gekwetst. Alle oude wonden van vroeger komen samen in de ene wond aan mijn hand. Ik faal. Ik ben niet waardig, niet goed genoeg. Niet zoals de Koning, en de leiders zonder schaduw. Gewoontjes, klein, met een schaduw die groter lijkt dan ooit. Mijn droom is voorbij...

 

De volgende ochtend sta ik op en trek verder. Niemand komt achter me aan, behalve mijn schaduw die mij bij elke stap volgt. Ik doe nog een paar keer een poging om mijn schaduw te ontvluchten, maar wat ik ook probeer, ik raak hem niet meer kwijt. Ik weet waar ik naartoe moet gaan: naar het moeras van de verborgenheid. Daar zal niemand me zoeken. Daar zal niemand me kunnen uitlachen. Daar zal niemand mijn schaduw zien.

 

Zeven jaar lang blijf ik in het moeras, verborgen voor de buitenwereld, verborgen voor de Koning. Al die tijd houd ik de bebloede zakdoek om mijn hand. Langzaam maar zeker raak ik gewend aan mijn schaduw. En waarom ook niet, bijna iedereen heeft toch een schaduw? Ik ben ook maar een mens...

 

Op een prachtige winterdag weet ik dat het tijd is om terug te gaan, de bewoonde wereld in. Wat houdt mij hier nog langer in het moeras? Een ridder zal ik niet langer kunnen zijn. Daar ben ik niet goed genoeg voor gebleken. Maar misschien heeft de Koning nog een ander klusje voor mij. Ik wandel een dag lang en kom ‘s avonds aan bij een afgelegen klooster aan de voet van een berg. De abt van het klooster heet me welkom en biedt me een maaltijd en een bed aan.

 

De volgende morgen wil ik weer vroeg op weg. Maar de abt houdt mij staande. “Ik zie dat je verwond bent aan je linkerhand. Mag ik de wond voor je verschonen?” Ik vertel de abt dat de zakdoek al zeven jaar rond mijn hand zit. “Dan is het tijd om hem eraf te halen,” zegt de abt vriendelijk. Voorzichtig haalt hij met olie en warm water de zakdoek van mijn hand. Verbaasd kijken we beiden naar mijn hand. Een gouden litteken is overgebleven op de plaats waar het zwaard van de Koning me heeft geraakt. “Hoe kom je aan deze wond? Je moet mij je hele verhaal vertellen,” spoort de abt me aan. We gaan samen zitten en gedurende de ochtend vertel ik mijn verhaal aan de abt.

 

Als ik klaar ben met mijn verhaal, knikt de abt. “Veel mensen verlangen naar het beeld van het zuivere kind,” zegt hij. “Een mens zonder schaduw. Maar alleen de Koning is zonder schaduw. Hij is uniek. Zie je deze berg hier vlak achter ons klooster? Gedurende een aantal uren per dag werpt hij zijn schaduw over het klooster. Wat betekent dit? Is de berg slecht? Nee, het zegt dat de berg een substantie heeft. Zie je die wolken daar boven in de lucht? Zelfs die hebben schaduw. Schaduw mag er zijn. Hoe meer substantie, hoe groter de schaduw. Een schaduw vertelt je dat je vlakbij een grote lichtbron staat. Alleen het licht zélf werpt geen schaduw.”

 

De abt vervolgt: “In het accepteren van de schaduwkant van je bestaan vind je rust. Het is de stap naar volwassenheid. In het negeren van de schaduw ligt juist het gevaar. Door de schaduw te onderdrukken, springt hij juist tevoorschijn op tijden dat je het niet verwacht. Dan overweldigt hij je en laat je struikelen. Ik heb ontdekt dat als een jongen een man wil worden, dat voor een deel betekent dat hij zijn schaduwkant leert kennen. Dat hij die onder ogen ziet en leert accepteren, waardoor hij minder kans loopt erover te struikelen.”

Ik kijk verbaasd: “Maar ik ben in verschillende kerken geweest waar de leiders allemaal zonder schaduw rondlopen. Hoe kan dat nou?”

 

De abt begint te lachen. “Oh, daar hebben ze hele slimme verlichtingstrucjes voor waardoor het net lijkt alsof ze geen schaduw hebben. Maar daarom is die er nog wel!” De abt gaat verder: “Ik zie in jou een kinderlijk verlangen en motivatie om de Koning te behagen. Dit is een goed en begrijpelijk verlangen van een zoon."

 

“Maar zie wat hij heeft gedaan!” Ik toon mijn hand.

 

“Ach jongen, die klap met zijn zwaard deed hem meer verdriet dan je kunt bedenken. Hij deed dit omdat hij van je houdt. Je liep te lang rond met de pijn van je jeugd. Elke keer als iemand jou verwondde, waren daar woorden bij zoals: “Je bent niet goed genoeg. Je moet anders zijn. Je moet beter je best doen!” Maar heeft de Koning iets gezegd toen hij je sloeg?”

 

Ik schud mijn hoofd.

 

De wond van de Koning is geen wond om je te veroordelen. Geen wond die zegt dat het anders moet, maar een wond die je helpt om volwassen te worden. De Koning heeft een nieuwe wond gemaakt, waardoor je het oude moest loslaten. Niet een wond om je pijn te doen, maar om je vrij te zetten. Om je te helpen te worden wie je moet zijn: een man. De man met het gouden litteken in zijn hand, die nu zijn hand kan gebruiken om goed te doen, om te dragen, om te steunen, om te worden wie je bent.”

 

De abt zwijgt.

 

“Maar ik ben niet meer de sterke jongen die ik vroeger was. Mijn linkerhand is niet zo sterk. Ik heb een schaduw. Ik weet alles niet meer zo zeker. Ik voel me zwak.”

 

“Je bent een man geworden. Een sterke man die ook getekend is door zwakheid, en die gebroken is geweest door een wond. Deze zwakheid heb je nodig om een echte man te kunnen zijn, want: ‘kracht openbaart zich eerst ten volle in zwakheid.’ Vanuit je wond zul je beter in staat zijn om te zien waar het in dit leven om gaat. Je bent nu klaar om je plaats in de wereld van de volwassen mannen in te nemen.”

 

“Maar ik weet niet wat ik moet doen, en hoe ik nu verder moet!”

 

De abt zucht en is even stil. Dan vraagt hij: “Wat wíl je graag doen?”

 

“Ik wil teruggaan naar de Koning en hem opnieuw mijn diensten aanbieden. Deze keer niet als de schaduwloze succesridder, maar als de man met de schaduw.”

 

De abt glimlacht. “Ik weet zeker dat hij heel blij zal zijn om je opnieuw te ontvangen.”

 

Ik voel dat het waar is. Ik begin uit te zien naar het weerzien met de Koning. “Abt, ik wil je bedanken voor je wijze woorden van liefde. Ik moet nu gaan. Ik heb nog een lange reis voor de boeg voordat ik weer bij de Koning ben.”

 

Ik kijk nog een keer naar het gouden litteken in mijn linkerhand, pak mijn zwaard, en ga op weg.

 

De abt kijkt me lang na. Als ik bijna niet meer te zien ben, loopt een jongere monnik naar de abt en vraagt hem waar hij naar kijkt. De abt antwoordt: “Een wonder! Gisteravond kwam een jongen ons klooster binnen. Vandaag gaat een man op reis.”

Deel 2: Een vervolg op mijn eerdere artikel over de Zee en het strand...

Hoog boven op de duin heb ik de Zee de afgelopen jaren horen roepen: “Kom, verlies jezelf in Mij. Laat al die kinderlijke beelden over Mij los. Laat alles wat je over Mij denkt te weten, los. Ontdek wie Ik werkelijk ben.”

 

Op het strand roepen de mannen van het handboek: slimme, onderlegde mannen die het handboek minutieus hebben bestudeerd. “Zo is de Zee… Blijf hier… Kom elke week naar het strand… Ja, dat zand is vervelend, maar je moet wat overhebben voor het samen-zijn hier op het strand… Kom, laten we over de Zee zingen en over haar vertellen. Er zijn nog zoveel liedjes… Er zijn nog zoveel toespraken…”

 

De experts van het handboek, ook met een grote liefde voor de Zee - hoeveel van hun kennis is theoretisch? Is het omdat ze zo goed kunnen studeren? En hoeveel van die kennis is doorleefd, omdat zij naast hun gepreek ook volwaardige zeezeilers of lange-afstand-zwemmers zijn?

 

“Kom weer luisteren… Zing toch mee… Blijf toch hier… Vanaf het strand kunnen wij de Zee op haar mooist en diepst beleven…”

 

Wat een weerstand voel ik diep in mij bij deze woorden. Ik kan geen monoloog uit het handboek meer verdragen. Maar als er ineens een zeezeiler zou verschijnen met zijn verweerde, bruine gezicht, omdat hij een jaar op Zee heeft doorgebracht, dan hang ik aan zijn lippen, dan zit ik aan zijn voeten.

 

Verwacht ik te veel? Wil ik te veel? Henoch had geen handboek, maar zwom in de Zee en verdween achter de horizon. Abraham had nog geen handboek, maar zijn ervaring met de Zee was intens. Melchizedek stond los van enig handboek, maar hij kende en ervoer de Zee tot in het diepst van zijn wezen.

 

Zo stond ik op die hoge duin. Totdat ik op een dag besloot dat mijn antwoord ‘ja’ zou zijn. Ik besloot dat ik de Zee niet langer van het strand, vanuit de verhalen en preken uit het handboek, wilde kennen. Mijn kano was klaar. Stilletjes nam ik afscheid - afscheid van mijn vrienden op het strand, afscheid van de liedjes, van de verhalen, van de wijzende vingers… Afscheid van het zand… Oh, dat verrekte zand.

 

Vol goede moed. Ik en de Zee. Al snel was het strand uit zicht. Waar nu heen? De richting maakte niet meer uit. Dat vroeg om een hele gewenning. Het ging om het zijn, om het dobberen, om het water in mijn gezicht, om de golven die me vooruitjoegen en soms tegenwerkten. Dobberend op die grote Oceaan.

 

Totdat… op een dag, de Zee en al haar water ineens verdween. Helemaal weg, van het ene moment op het andere. Net was Zij er nog… Nu, helemaal niets…

 

Ik val… Om mij heen is alleen maar leegte. Paniek grijpt me bij de keel. Ik wil naar boven zwemmen. Ik wil de Zee weer kunnen zien en voelen, maar er is geen boven meer. Er is alleen maar leegte, een verschrikkelijke leegte.

 

Met de leegte komt het diepe gemis…

Ik val in dat gemis…

Dieper en dieper, totdat ik realiseer dat ik niet meer val.

Ik ben…

Dit is het…

 

Diepe leegte, waarin ik leer te staan.

 

Was dit de roep van de Zee om te vallen in haar leegte? En te realiseren dat je daar kunt zijn, kunt staan, kunt floreren?

 

Dit is mij nooit geleerd op het strand. Daar werd altijd verteld dat de Zee alleen maar vol is - vol van kracht, vol van goedheid, vol van liefde, vol van genade… Vol, voller, volst…

Waarom heeft niemand ooit gesproken over haar leegte?

 

Als alles om en in ons heen op atomisch niveau voor 99,9 procent uit leegte bestaat, zou de Zee dan ook niet op het diepst van haar wezen leeg zijn?

 

Of is dit iets wat je moet beleven, iets wat je niet uit de theoretische kennis van het handboek kunt halen?

 

Wat als leegte niet slecht is, geen afwezigheid betekent, maar juist ruimte?

 

Op het strand werd mij van jongs af aan geleerd dat ik mijn hartje aan de Zee moest geven. Alleen dan hoorde je erbij… Alleen dan was je een Zeekind.

Er was mij geleerd dat ik moest buigen. Matthijs moest steeds kleiner worden, zodat de Zee steeds groter in mij zou worden.

Als tiener maakte ik een verbond met de Zee dat ik honderd procent voor de Zee zou leven.

 

Nu lig ik hier in de leegte. In elkaar gedoken, op mijn knieën. Mijn aangeleerde houding, zowel van binnen als van buiten.

 

In de leegte vind ik ruimte.

 

Ruimte om te gaan staan.

Ruimte om mijn hart terug te claimen.

Ruimte om voor het eerst in mijn leven autonoom te worden.

Ruimte om vrij te komen van het ‘moeten’.

Ruimte om te realiseren dat ik helemaal vrij ben in al mijn keuzes, maar dat mijn verlangen om het goede te doen niet veranderd is.

 

Er verandert helemaal niets, terwijl tegelijkertijd alles veranderd is…

 

En de Zee fluistert: “He he, eindelijk! Dat werd tijd…”

Deel 1 - De roep van de Zee

Deze week sta ik in de EO Visie met een uitgebreid (en ook wel kwetsbaar) interview. In het artikel maak ik een verbinding tussen de Zee en het strand, een beeld dat voor mij veel betekenis heeft. De Zee symboliseert voor mij God: ondoorgrondelijk, mysterieus, altijd veranderlijk, verkwikkend, maar ook gevaarlijk en uitdagend. Het strand met al het zand staat voor onze kerkelijke en religieuze activiteiten.

 

Hoe gemakkelijk is het om vanaf het zand, met het handboek in de hand, over de Zee te spreken. Maar hoe moeilijk is het om jezelf in de Zee te verliezen.

Dit is waar mijn volgende stuk over gaat:

 

“Wat begon als een leuk uitje, werd al gauw een wekelijkse traditie. Elke zondagochtend gingen mijn ouders en ik naar het strand. We sloegen geen week over. Daar zongen we kinderliedjes over de Zee en luisterden we naar spannende verhalen over mensen die avonturen op Zee hadden beleefd. Als er tijd over was, bouwden we zelfs zandkastelen! Op dat strand ontwikkelde ik een diepe liefde voor de Zee: haar schoonheid, haar kleuren, haar kracht en haar leven.

 

Deze liefde droeg ik mee in mijn tienerjaren. Met overgave zongen we liederen over de Zee, luisterden we naar krachtige toespraken en baden we samen voor een tsunami die het hele strand en de kustlijn zou overspoelen. Toen die tsunami uitbleef, ging alles gewoon weer verder. Al snel kreeg ik mijn eerste taak: helpen met het klaarzetten van strandstoelen voor de zondagochtend. Niet veel later mocht ik kinderen opvangen, verhalen vertellen en hen leren hoe je zandkastelen bouwt.

 

Op mijn twintigste kreeg ik mijn eerste echte baan op het strand, eerst als lid van de reddingsbrigade en later als leider van het promotieteam. Om de Zee te promoten, bouwden we strandtenten in het centrum van de stad, gevuld met zand.

 

Nu ben ik 52. Mijn hele werkende leven, alle zondagochtenden en vele avonden doordeweeks heb ik op het strand doorgebracht. Ik heb meer dan tienduizend liederen over de Zee gezongen, duizenden toespraken gehoord - saaie, uitdagende, ontroerende, tenenkrommende monologen over de Zee, de kracht van de golven, de geur van het water, wat je wel en niet mag doen op het strand, hoe ver je de Zee in mag gaan, hoe mooi de Zee is en wat het betekent om te zwemmen. Er is geen aspect van de Zee of het strand waarover ik in al die jaren geen toespraak heb gehoord.

 

Als ik terugkijk, besef ik nu pas dat ik het grootste deel van mijn tijd met mijn rug naar de Zee toe heb gewerkt. Niet omdat mijn liefde voor de Zee afnam, maar omdat de mensen en het werk op het strand zoveel van mijn aandacht opeisten. Natuurlijk waren er ook momenten dat we gingen zwemmen en surfen. Maar zal ik je iets bekennen? Ik heb veel gezwommen in de Zee, maar ik ben in mijn hele leven nog nooit verder dan tweehonderd meter van de kust geweest!

 

De laatste tijd begint het te kriebelen. Als ik ga wandelen, beland ik steeds vaker op de hoge duin boven het strand. Dit is mijn rustpunt geworden, weg van de drukte van het strand. In stilte kijk ik uit over de Zee. Ik hoor haar roepen. Ze roept al jaren, maar het wordt steeds moeilijker om die roep te weerstaan: ‘Kom, laat het strand los, verlies jezelf in mij.’

Ik weet wat de Zee wil. Dat ik mijn kano pak, de kust voorgoed achter mij laat en mij verlies in haar grootsheid. Dat ik mij verwonder over haar schoonheid, haar vervloek om haar wispelturigheid als ze mij weer eens met een onverwachte golf omvergooit. Te midden van mijn frustratie lacht ze mij toe, want ze kent mijn diepe liefde voor haar. Hoe verder ik haar diepte, breedte en hoogte in kano, hoe groter mijn liefde en verwondering voor haar wordt.

 

Zo stel ik het me voor, vanuit mijn veilige duin. Maar de angst houdt mij tegen. De angst voor de deining, het loslaten van het strand, de zeeziekte, de eenzaamheid, de stilte. Zal ik mede-kanoërs ontmoeten? Ik hoop het. Maar tegelijkertijd zie ik het niet zitten om in clubverband de zee op te gaan. Dit wordt een reis die ik alleen moet maken. Een kanotocht in eenzaamheid, genoeg hebbend aan een ontmoeting met de Zee. Mocht ik een mede-kanoër tegenkomen, dan zie ik uit naar het delen van tips en ervaringen, voordat we afscheid nemen en onze persoonlijke reis vervolgen.

 

Mijn kano is bijna klaar. Ik treuzel, ik aarzel. De angst voor het grote onbekende grijpt mij aan. Tegelijkertijd weet ik dat er geen andere weg voor mij is. Ik kan niet op het strand blijven.

 

Ik ben uitgezongen en wil geen lied meer over de zee zingen zonder echte verwondering te voelen. Ik ben uitgeluisterd en kan geen toespraak van mijn mede-strandexperts meer verdragen. Ik ben klaar met al mijn taken op het strand. Ik wil niet langer het merendeel van mijn tijd vullen door met mijn rug naar de Zee toe te staan. Boven alles ben ik klaar met dat zand. Al dat verrekte zand…

 

Als kind werd mij verteld dat het vooral om het water van de Zee ging. In de praktijk heb ik ontdekt dat het vooral om de duizenden, minuscule zandkorrels gaat die overal tussen kruipen. Ik kan geen zand meer zien. Ik wil slechts de Zee nog zien, mij in haar verliezen.

 

Dus, als je mij op een goede dag niet meer op het strand ziet, treur dan niet om mij. Ik heb het strand dan niet verlaten om terug te keren naar de grote stad. In tegendeel, met een beetje geluk heb ik mijzelf dan verloren in mijn geliefde Zee.”