Post-Evangelische Perikelen

Waarom we iets magisch maken van het woordje ‘geloof’ in een genezingsdienst

Als ik mensen over gebedsgenezing en genezingsdiensten hoor spreken, vraag ik mij weleens af of wij het woordje ‘geloof’ niet als iets magisch zijn gaan gebruiken. We zeggen bijvoorbeeld: “Je moet in je geloof gaan staan.” Of we zeggen: “Je moet hier wel geloof voor hebben.” Of we vragen: “Wie heeft vanavond geloof voor?”

En ergens begrijp ik het wel. De achterliggende gedachte is dat Jezus geloof nodig had om te genezen. Maar waar hebben we het dan over? Wat vroeg Jezus werkelijk van de mensen die hij genas?

Hoeveel geloof heb je nodig?
Laten we de blinde bedelaar Bartimeus nemen. Jezus vroeg hem: “Wat wil je dat ik voor je doe?” Het antwoord van Bartimeus luidde: “Heer, ik wil zien!”, waarop Jezus antwoordde: “Uw geloof heeft u behouden.”en hij kon zien. Als ik dat lees, vraag ik me af: “Hoeveel zieke christenen zouden iets anders hebben geantwoord, als Jezus hen dit gevraagd had?” Dit geloof om Jezus te vertellen wat wij graag willen, hebben wij allemaal.

Dus over welk geloof hebben we het, als we zeggen dat we geloof nodig moeten hebben, voordat God ons kan genezen? Hebben we het misschien over het geloof van de bloedvloeiende vrouw, die Jezus aanraakte en daardoor genas? Jezus die zich omdraait en haar vertelt dat haar geloof haar heeft behouden? Hoeveel zieke christenen zouden niet bereid zijn om Jezus aan te raken met het geloof dat hij hen geneest?

Waarom collectes en genezingsdiensten beter niet samen kunnen gaan

 

Ik weet nog goed dat onze dochter Katie op haar veertiende de chronische ziekte van Crohn kreeg. Bijna twee jaar lang  kon ze niet naar school vanwege vermoeidheid en pijnklachten. Een aantal weken had ze zelfs sondevoeding met een slangetje in haar neus. Als vader heb ik me nooit zo machteloos gevoeld. Ik denk dat ik in die tijd door alle rouwfases van Elisabeth Kluber-Ross heen en weer ben geschoten.

Een van die rouwfases is de fase van onderhandeling. En met wie kan je beter onderhandelen dan met God? Ik heb God in mijn zorgen en verdriet dan ook van alles aangeboden. Ik heb Hem gevraagd om mij die ziekte te geven in plaats van aan Katie. Ik heb gezocht of ik mij op een diepere en grotere mate aan Hem kon toewijden met de hoop dat Hij haar zou genezen. Ik heb Hem van alles beloofd.

Waarom vertel ik jullie dit hele persoonlijke verhaal?
Rouwen doe je niet alleen wanneer je een dierbaar verliest. Je rouwt ook over alle vormen van verlies in je leven. Het rouwproces is namelijk het proces van acceptatie en verwerking.  Iedereen die chronisch ziek is, die lijdt, die een kind met een ziekte of met een handicap heeft of die zelfs opgegeven is door de artsen gaat door een rouwproces.

Waarom we in een genezingsdienst onderscheid moeten maken tussen ‘menselijke genezingen’ en Goddelijke genezingen

 

“Wat een vreemde titel!”, zal je wellicht denken. “Menselijke genezingen? Waar gaat dit over?” In dit vierde artikel in deze serie wil ik je meenemen in een blikje achter de schermen van genezingsdiensten en je kennis laten maken met één van de nadelen, namelijk de ‘menselijke genezingen’.

Dit zijn ‘genezingen’ die mensen, vanwege de manier waarop de samenkomst is opgezet, kunnen ervaren, maar die vaak helaas ook weer binnen korte tijd verdwenen lijken te zijn met alle emotionele gevolgen van dien.

Kwetsbare mensen beschadigen
Persoonlijk maak ik mij hier zorgen over, omdat we hiermee het risico lopen dat we kwetsbare mensen per ongeluk verder kunnen beschadigen. Ik denk dat we moeten trachten om dit ten allen tijde te voorkomen. Vandaar dit vierde artikel over het verschil tussen de menselijke en de Goddelijke genezing in een genezingsdienst. 

        "Ik geloof dat er hele mooie dingen binnen gebedsgenezing kunnen gebeuren,
maar ik maak mij ook zorgen over de nadelen die aan ons handelen kleeft"

 

Het is misschien goed om te beginnen met het feit dat het begrip ‘genezingsdiensten’ nog maar een hele jonge telg in de christelijke familie is. Hoewel er tijdens de eerste 'Great Awakening’, een periode van evangelische opwekkingen rond 1730 in de Verenigde Staten, al wonderbaarlijke dingen tijdens diensten gebeurden, was het pas aan het eind van de negentiende eeuw, dat de eerste, échte genezingsdiensten plaatsvonden: rondreizende gebedsgenezers die met hun tent door het land reisden en overal genezingsdiensten hielden.

Opwekking van genezingen
In de twintigste eeuw zijn deze genezingsdiensten groot gemaakt. Eerst in de jaren 20 en 30 door bijvoorbeeld Aimee Semple McPherson, die bewust haar showmanship, charisma, toneelrekwisieten en orkesten gebruikte om mensen zoveel mogelijk tijdens haar diensten te laten beleven. En later tussen 1940 en 1970 door o.a. Kathryn Kulhman, die duidelijk haar podiumpersonage, haar stemgebruik en de muzikale begeleiding in haar bediening inzette om mensen naar genezing te leiden. Hierom heen ontstond na 1945 de zogenoemde ‘Healing Revival’, een grote opkomst van met name Amerikaanse gebedsgenezers die zich eerst voornamelijk op de VS en later op de hele wereld richtten.  

Ik beschreef aan het begin van dit artikel genezingsdiensten als een begrip. Eigenlijk kan je misschien beter over een goeddoordachte formule spreken. Dit klinkt wellicht gelijk weer zo vreemd en negatief. We snappen dat bijvoorbeeld McDonalds en IKEA goeddoordachte formules zijn. Overal ter wereld zijn ze precies hetzelfde. Zo gecreëerd dat jij als klant hier keer op keer gebruik van wilt maken. Maar je kunt  genezingsdiensten toch niet in ditzelfde rijtje plaatsen? Staat ‘formule’ hier niet gelijk aan iets dat totaal niet van God komt, maar door mensen in elkaar gezet is om te manipuleren? Betekent dit dan dat al die mensen, die bij gebedsgenezingsdiensten betrokken zijn, slechte intenties hebben?

Dit zijn belangrijke vragen om te stellen. Voor mij is het antwoord in een notendop: nee en nee. De waarheid is vaak een stuk genuanceerder dan we denken. 

Waarom het bezoeken van een genezingsdienst je bijna altijd 'hoop' kost

Een paar keer per jaar doe ik mee met de loterij. Van mijn zakgeld koop ik een kwart lot. Ik droom over het geld dat we misschien gaan winnen, hoewel ik in mijn hart weet dat de kans heel klein is dat je ook daadwerkelijk wint. Als de trekking geweest is en ik de volgende dag mijn lot check, roep ik met een glimlach: “Weer niks gewonnen!”

Het kopen van een lot doe ik uit mijn overvloed. Ik mis die drie euro op jaarbasis echt niet. Het geeft me even wat leuke hoop en geen teleurstelling als ik niks win. Hoe anders gaat het in veel genezingsdiensten…

Het is nooit gratis om naar een genezingsdienst te gaan. En dan heb ik het niet over geld. Het kost je namelijk altijd hoop.

Als je naar een genezingsdienst gaat, hoop je dat God je geneest. Maar tegelijkertijd weet je, als je eerlijk met jezelf bent, dat die avond slechts maar een paar mensen genezen zullen worden, als er al genezing plaatsvindt. Toch ga je met hoop in je hart. Misschien is het vanavond jouw avond. Misschien toont God Zijn goedheid deze avond aan jou. Misschien ga je naar huis zonder chronische pijn of ziekte. Je pompt jezelf op. Je wilt zo graag zo vol geloof zijn.

Dus je komt met hoop. Maar negenennegentig van de honderd mensen gaan met dezelfde ziekte weer naar huis. En natuurlijk ben je hartstikke blij en dankbaar voor die ene mevrouw met reuma die plotseling volledig genezen is. Maar jij hebt ook reuma en alles doet pijn als je die avond in je bed ligt. En dan komen de vragen: “Waarom die mevrouw wel en ik niet? Is er iets mis in mijn leven, dat God mij niet geneest? Wat is er mis met mij? Houd God dan niet van mij? Wat is dat eigenlijk voor God die een ander wel geneest, maar mij niet, terwijl het toch zo gemakkelijk voor Hem is?

Dit zijn vragen waar je van schrikt! Vragen die je eigenlijk niet van jezelf mag stellen, maar die in de stilte van de nacht toch jouw stilte binnendringen. Eerst zie je deze vragen nog als aanvallen van de duivel, tegen wie jij je probeert te verweren. Je gaat staan in je geloof. Maar de vragen blijven komen. Moet je hier wel tegen vechten of mag je antwoorden zoeken op deze vragen?

Waarom God slechts een heel klein percentage zieke christenen in Nederland geneest

 

In deze serie over gebedsgenezing denk ik dat het goed is om te beginnen met het feit dat ik geloof dat God ook vandaag de dag nog steeds kan genezen en dat dit, hoewel niet in de mate van de tijd van Jezus, soms nog steeds gebeurt. God grijpt nog steeds bovennatuurlijk in het leven van mensen, die hierdoor op een wonderbaarlijke manier bevrijding, genezing en herstel vinden. Echter niet iedereen geneest. Eerlijker zou zijn om te zeggen dat slechts een heel klein percentage van christelijke (en niet-christelijke) zieken genezen. Op de vraag: “Waarom konden Jezus en zijn discipelen veel meer mensen met Gods kracht genezen dan wij vandaag de dag?” heb ik geen kant-en-klaar antwoord. Ik denk er wel veel over na en blijf op zoek naar mogelijke verklaringen.

Een van de dingen die mij tot nu toe opgevallen is, is dat we in de Bijbelverhalen te maken hebben met seizoenen. Er zijn tijden dat de schaduw van Petrus mensen al geneest en er zijn tijden dat dit niet meer lijkt te gebeuren. Er zijn tijden dat een zweetdoek van Paulus genezing brengt en dan lezen we later dat Paulus aan Timotheüs schrijft dat hij een beetje wijn moet drinken voor zijn buikpijn. Paulus schrijft dan niet dat hij een zweetdoek op zijn buik moet leggen…

SERIE: Gebedsgenezing in Nederland

Toen ik van de week door de redactie van Groot Nieuws Radio gevraagd werd voor een interview over genezingsdiensten wist ik niet wat dit allemaal zou gaan losmaken. Een storm van reacties van mensen die zich in dit verhaal herkenden, maar ook van mensen die mijn inbreng eenzijdig vonden, geloofafbrekend en tekort doen aan Gods macht. Waarom heb ik dit dan toch gedaan?

Zoals je misschien weet, ben ik een christelijke goochelaar. Wist je dat elke goochelaar aan een bepaalde beroepsdeformatie lijdt? Als wij iets wonderlijks of magisch op het podium zien gebeuren, vragen wij onszelf automatisch af: “Hoe zou dat werken? Welke illusie is net de revue gepasseerd?” Een genezingsdienst is natuurlijk geen goochelshow. En toch kan ik het niet laten om ze te vergelijken. In een goochelshow gebeuren er allerlei wonderlijke dingen op het podium en in de zaal. In een genezingsdienst ook. Als christelijke goochelaar vraag ik me dan af: “Heb ik net een geweldig wonder van God gezien of was het misschien een (onbewust) menselijk trucje?”

Een genezingsdienst is natuurlijk geen goochelshow. En toch kan ik het niet laten om ze te vergelijken.

Sommige christenen vinden dat je deze vraag niet mag stellen: “Het ondermijnt het geloof dat God werkelijke wonderen in ons midden tewerkstelt. Het is respectloos richting God en richting de genezingsbediening.”