Deel 13: Vandaag de laatste editie in de serie over de toekomst van de kerk in Nederland op missionair gebied. Mijn stelling is dat de kerk in Nederland deze hoop en verandering wel nodig heeft om voorbij de komende twintig jaar op een gezonde manier kerk te kunnen zijn in een postchristelijke en postpostmoderne cultuur. Deze verandering is niet te verwachten vanuit de grote kern van de Nederlandse kerk, maar vanuit de kleine marges. Zoals een stel kleinkinderen een opa kunnen doen veranderen van een stijve oude man naar een speelse stoeiende jongen, zo kunnen vele kleine nieuwe projecten, kerkvormen en missionaire initiatieven de bestaande kerk verjongen en helpen om in een veranderingsproces te komen. Nieuwe projecten kunnen experimenteren in een mate dat de bestaande kerk dit niet kan. Door een proces van evolutie en creatie, fouten maken en leren van de fouten, het proberen van nieuwe dingen, ontstaan er hele nieuwe culturele vormen van kerk-zijn die in meer of mindere mate de bestaande kerk zullen gaan beïnvloeden. Vanuit het experimenteren aan de marges en de voorbeelden van vele nieuwe vormen van kerk-zijn zal de bestaande kerk in Nederland hopelijk bepaalde vernieuwende facetten in hun wezen opnemen waardoor zij op een betere manier kerk kunnen zijn in de komende vijftig jaar.
Alle onderzoeken gaan ervan uit dat de invloed en groei van de kerk in Nederland de komende jaren afneemt. In sommige kerkgenootschappen wordt een bepaalde mate van wanhoop reeds gevoeld. Anderen steken hun hoofd in het zand of blijven onredelijk optimistisch. De meerderheid van de kerken in Nederland zou je kunnen vergelijken met een echtpaar op middelbare leeftijd. Ze hebben hun kinderen groot gebracht, vaste tradities en patronen zijn in hun leven opgebouwd. Er is een bepaalde mate van zekerheid en geborgenheid. Ze zijn klaar om de komende 20 jaar samen oud te worden. Niet alleen de PKN en de Katholieke kerk, maar ook de evangelische, pinkster en charismatische gemeenten kan je in deze groep onderbrengen. Wijsheid, kennis, invloed, geborgenheid, zekerheid, middelen zijn in deze groep te vinden, maar hoop en verandering echter niet.