Ik geloof in een komende reformatie; een nieuwe verdieping op het gebouw van de evangelische beweging. Een verdieping, die hoewel gebouwd op de andere twee evangelische bewegingen, anders van aard zal zijn. De pragmatische vernieuwing vond in de afgelopen twintig jaar binnen de evangelische gemeentes plaats. Ik geloof dat de komende vernieuwing buiten de evangelische gemeentes in Nederland gaat plaatsvinden. Waarom?
Ik denk dat de komende verandering te groot om dit op een goede manier binnen bestaande gemeentes te laten plaatsvinden.
"Waarom past de nieuwe verdieping niet in de bestaande gemeentes?"
Zowel de traditionele als de pragmatische beweging zijn kinderen van de moderniteit, gevormd door het modernistische denken en voor een groot gedeelte in een afhankelijkheidsrelatie met het modernise. Sinds de opkomst van de Pragmatische beweging is de Westerse wereld door een enorme verandering van denkbeeld, wereldvisie en cultuur gegaan. En hoewel wij als evangelischen het fijn vinden om te denken dat we slechts beinvloed worden door de bijbel, zijn we tegelijkertijd in alle aspecten van ons leven, dus ook in het doen en ervaren van geloven beinvloed door modernistisch of postmodernistisch denken. Die invloed is daar.
“Maar waarom kan het dan niet samen?”
In de Westerse wereld bevinden we ons momenteel in brak water. De plaats waar het zoete water van de rivier wordt vermengd met het zoute water van de zee. We bevinden ons nog steeds in een overgangsfase waarin er in onze maatschappij zowel modernistische – als postmodernistische invloeden zijn. Evangelische gemeentes in Nederland zijn gevormd en gekneed door de Nederlandse modernistische cultuur. Dat is goed. Daar moet je niet aan gaan willen sleutelen.
Aan de andere kant heeft Nederland ook nieuwe (evangelische) gemeentes nodig die gevormd en gekneed zijn door de Nederlandse postmodernistische cultuur. Hierin ligt de uitdaging tot een nieuwe reformatie. Want hoe gaan deze gemeentes eruit zien of functioneren?
De reformatie van Luther en Calvijn, zoals wij het woord kennen, ontstond tijdens een grote verandering van het denken in de geschiedenis. Ineens was er (met moeite) ruimte voor nieuwe denkstromingen, nieuwe inzichten in de theologie, nieuwe vormen van kerk zijn. Momenteel is er weer zo’n grote deur in de geschiedenis, waarbij er een complete kentering in het denken ontstaat. Ook deze deur geeft ruimte voor nieuwe denkstromingen, nieuwe inzichten in de theologie en nieuwe vormen van kerk zijn.
Zoals de Traditionele en Pragmatische evangelischen enorm beinvloed zijn door stromingen uit de Verenigde Staten, zo wordt deze nieuwe beweging ook al beinvloed door de Amerikanen. In Nederland begeven we ons momenteel in de wacht- en denkfase. In de VS vindt er een soort tangbeweging plaats tussen denkers aan de ene kant en doeners aan de andere kant. Op meerdere theologische faculiteiten wordt er nagedacht over de invloed van het postmodernisme op de evangelische theologie. Hierdoor ontstaan nieuwe theologische stromingen zoals de post-foundationists en de post-conservatists.
De doeners aan de andere kant zijn aan de slag gegaan met nieuwe vormen van gemeente zijn. Ze lopen hierbij tegen allerlei structurele, missionaire, sociologische en theologische problemen aan. Door voortdurende verandering te stimuleren, ontwikkelen ze zich, falen ze, stoppen ze, verbeteren ze of gaan ze door.
De denkers die hun gedachten via blogs en boeken bekendmaken, beinvloeden de doeners. De doeners aan hun kant geven via blogs en conferenties feedback terug en beinvloeden de denkers. Er vindt een wederzijdse beinvloeding plaats waardoor deze nieuwe beweging zich voor de komende tijd blijvend kan ontwikkelen; een nieuwe verdieping op het evangelische huis.
In Nederland staan we, volgens mij, nog aan het begin van het denken en wachten. Ik geloof wel dat de groep denkers groeiende is. Uit het denken zal het doen komen waarop de beleving zal volgen.